Det er ikkje det at dei seksten verdsmeistrane sidan 1886 aldri har hatt kontakt med kvinner, men vi høyrer sjeldan historiene deira. Unnataket er Sally Landau, den fyrste kona til Mikhail «Misja» Tal, verdsmeisteren i 1960–61. Ho har skrive bok om den store kjærleiken.

Unge Sally var alt ein kjend songar og skodespelar då ho flytta inn hos sjakkgeniet i ein høgkulturell jødisk heim i Riga, hovudstaden i Latvia. Her budde Misja saman med mor si, bror sin og ein «onkel». Far hans hadde døydd like før, men Sally skjøna snart at «onkel Robert» i røynda var den biologiske faren, og at mor til Tal hadde budd saman med to menn i mange år. Og meir komplisert skulle det verta.

Då Tal vart verdsmeister, folkehelt og far til son deira, skjøna Sally at sjakkgeniet i lang tid hadde hatt ulike elskarinner. Det nye var no at den siste elskarinna, som òg var ein kjend skodespelar, flytta heim til familien. Sally og sonen budde på eitt rom, medan Tal og elskarinna sov i stova. Mor til Tal sa at ein måtte rekna med slikt: «Misja er jo eit geni.» Ja, han var òg sjarmerande, morosam og meir til, så Sally godtok situasjonen. Sportskomiteen var mindre nøgd og kravde etter kvart at Tal heldt seg til éi kone. Som straff fekk eksverdsmeisteren speleforbod i utlandet.

Svigermor lanserte då ein idé: Sally kunne skilja seg frå Misja, og så kunne dei seinare gifta seg for andre gong når sportskomiteen hadde fått sitt. Sally gjekk med på dette, men seinare fekk Tal ei ny elskarinne som òg flytta inn. No tykte Sally det var nok, så ho òg skaffa seg eit par elskarar, fyrst ein minister og så ein orkesterdirigent som var fanatisk antisemitt. Han gjorde unnatak for jødiske Sally og Misja, «sidan han var eit geni».

Mor til Tal spleisa no sonen med ei ung, fager jente frå Georgia. Etter berre eit par veker ville ho gifta seg. Sally godtok dette og skilde seg for andre gong. Misja var i Georgia og hadde ikkje tid til å ordna med skilsmissepapira. Men etter berre éin månad gjekk det nye ekteskapet i oppløysing: Jenta frå Georgia og kjærasten hennar, ein kampsportutøvar, hadde lurt Tal. Like etter fann Tal fann ei ny kone som han budde saman med resten av livet. Sally og den tredje kona vart gode veninner.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.