Geni i rein form
John Nash og Magnus Carlsen møttest i 2015.
Skjermdump frå NRK
Magnus Carlsen vil aldri vera så dum at han tek ein IQ-test. I alle høve vil han ikkje gå ut med talet offentleg. Den største genistreken i sjakkhistoria er jo at vi har fått resten av verda til å tru på ideen om sjakkpartiet som ei intelligenstevling i rein form – hjerne mot hjerne, med objektive kriterium utan flaks og hjelpemiddel, smørjebom eller dårlege orsakingar.
Er den beste sjakkspelaren eit geni? Amerikanaren Bobby Fischer sa mykje rart, men hadde eit godt svar her: «Geni er berre eit ord. Om eg vinn, er eg eit geni. Om eg ikkje vinn, er eg det ikkje.» Carlsen har òg fått spørsmål om han er eit geni: «Æh, eg veit ikkje kva det vil seia», var det djupe svaret hans.
For oss som ser på Fischer og Carlsen frå utsida, er det ikkje nokon tvil: Dei to kvalifiserer til merkelappen sjakkgeni. Og meir enn det: Av dei 16 verdsmeistrane i kongerekkja frå 1886 til vår tid kan ein argumentera for at Fischer og Carlsen er dei mest geniale: to einsame sjakkgeni i rein form. Dei to kan ikkje anna enn å spela sjakk.
Då den geniale matematikaren John Nash skulle henta Abel-prisen i 2015, bad han om eit møte med Carlsen. Og det fekk han. Det var eit logisk møte på mange vis. Nash skjøna at Carlsen var det næraste han kunne koma Abel i Oslo. Som vårt matematiske geni Niels Henrik Abel (1802–1829) dukka Carlsen heilt uventa opp frå ein avkrok, slik eit geni gjerne gjer. Abel døydde fattig av tuberkulose i Paris, 26 år gamal. Abel-prisen til Nash enda òg i tragedie då Nash og kona på veg heim frå flyplassen i USA døydde i ei bilulukke.
Men Nash vart kor som er udøyeleg i populærkulturen gjennom filmen A Beautiful Mind. Dei beste filmane om Fischer, som Bobby Fischer Against the World, og Carlsen, som i den internasjonale suksessen Magnus frå 2016, appellerer til publikum på same vis gjennom å dyrka det fascinerande og udefinerlege geniomgrepet.
Trass i innleiinga på denne stubben skal eg neste gong avsløra kven i sjakkhistoria som har høgst IQ. Lesaren vil verta overraska, men ikkje vonbroten.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Magnus Carlsen vil aldri vera så dum at han tek ein IQ-test. I alle høve vil han ikkje gå ut med talet offentleg. Den største genistreken i sjakkhistoria er jo at vi har fått resten av verda til å tru på ideen om sjakkpartiet som ei intelligenstevling i rein form – hjerne mot hjerne, med objektive kriterium utan flaks og hjelpemiddel, smørjebom eller dårlege orsakingar.
Er den beste sjakkspelaren eit geni? Amerikanaren Bobby Fischer sa mykje rart, men hadde eit godt svar her: «Geni er berre eit ord. Om eg vinn, er eg eit geni. Om eg ikkje vinn, er eg det ikkje.» Carlsen har òg fått spørsmål om han er eit geni: «Æh, eg veit ikkje kva det vil seia», var det djupe svaret hans.
For oss som ser på Fischer og Carlsen frå utsida, er det ikkje nokon tvil: Dei to kvalifiserer til merkelappen sjakkgeni. Og meir enn det: Av dei 16 verdsmeistrane i kongerekkja frå 1886 til vår tid kan ein argumentera for at Fischer og Carlsen er dei mest geniale: to einsame sjakkgeni i rein form. Dei to kan ikkje anna enn å spela sjakk.
Då den geniale matematikaren John Nash skulle henta Abel-prisen i 2015, bad han om eit møte med Carlsen. Og det fekk han. Det var eit logisk møte på mange vis. Nash skjøna at Carlsen var det næraste han kunne koma Abel i Oslo. Som vårt matematiske geni Niels Henrik Abel (1802–1829) dukka Carlsen heilt uventa opp frå ein avkrok, slik eit geni gjerne gjer. Abel døydde fattig av tuberkulose i Paris, 26 år gamal. Abel-prisen til Nash enda òg i tragedie då Nash og kona på veg heim frå flyplassen i USA døydde i ei bilulukke.
Men Nash vart kor som er udøyeleg i populærkulturen gjennom filmen A Beautiful Mind. Dei beste filmane om Fischer, som Bobby Fischer Against the World, og Carlsen, som i den internasjonale suksessen Magnus frå 2016, appellerer til publikum på same vis gjennom å dyrka det fascinerande og udefinerlege geniomgrepet.
Trass i innleiinga på denne stubben skal eg neste gong avsløra kven i sjakkhistoria som har høgst IQ. Lesaren vil verta overraska, men ikkje vonbroten.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.
Fleire artiklar
Palestinarar på veg ut av Rafah måndag, etter at Israel varsla nye åtak i byen lengst sørvest i Gaza.
Foto: Ramadan Abed / Reuters / NTB
Den raude streken i Rafah
Kanskje skal sluttspelet i Gaza-krigen stå i Rafah. Det blir neppe kort.
Titusenvis av menneske har samla seg framfor parlamentet i Tbilisi dei siste vekene, i protest mot det dei kallar «den russiske lova».
Foto: Ida Lødemel Tvedt
Krossveg i den georgiske draumen
TBILISI: Demonstrasjonane i Georgia kjem til å eskalere fram mot 17. mai.
Mange meiner at det er no landet tek vegvalet mellom Russland og Vesten.
Utvalsleiar Line Eldring leverer NOU-rapporten om EØS-avtalen til utanriksminister Espen Barth Eide (Ap).
Foto: Terje Pedersen / NTB
Kva er alternativet til EØS-medlemskap?
Anna Kleiva er forfattar og omsetjar.
Foto: Privat
Anna Kleiva er ny diktskribent i Dag og Tid
«Eg ser fram til å arbeida meir med einskilde dikt frå ulike forfattarar.»
Foto: Hatem Khaled / NTB
Krasnik og eg
Dei som følger debatten, kan sjå to ulike haldningar til Israel og Palestina utfalde seg.
Papiravisa