Dei var båe innom topp 3 i sjakkhierarkiet med imponerande ratingtal i ei tid då Noreg var, ifølgje Kasparov, «sjakkens bakgard». Men dei er ulike som hund og katt. Dansken, Bent Larsen (1935–2010), var ein karismatisk personlegdom: ordhitten, brautande, sjølvtrygg – eit flogvit. Svensken, Ulf Andersson (f. 1951), var og er smålåten og – i mangel av andre adjektiv – sympatisk. Om dansken finst det mange tjukke bøker, om svensken er det ikkje så mykje å seia, men i 2019 kom det endeleg ei fin bok med stor skrift og mange bilete.

Svensken fekk statsstipend i midten av 70-åra og lever framleis, som den einaste i svensk sjakk, av løn frå staten. Dansken krangla med heimlandet og emigrerte til Argentina.

Svensken kjem frå den vesle plassen Arboga i Västmanland i Midt-Sverige. Der bur han framleis, i den same gata der han voks opp. Som 18–19-åring var han ferdig med læretida på ein verkstad og klar til å byrja på den lokale fabrikken. Men så vart han svensk meister i sjakk og har sidan aldri gjort noko fysisk arbeid. Han skriv heller ikkje om sjakk og spelar lite. Svensken klagar over hovudverk og svevnløyse når sjakkvariantane vert for intense.

Dansken var ein stor intellektuell. Han skreiv ei rad gode bøker, alltid spissformulert og kontroversiell. Han kravde fyrstebordet framfor Fischer på verdslaget i kampen mot Sovjet i 1970 – og fekk viljen sin.

Dei ulike personlegdomane synte seg òg på sjakkbrettet. Larsen var ein psykolog som kunne gambla og spela mot mannen like mykje som mot brikkene på brettet. Andersson ottast all risiko og var den mest «objektive» spelaren i verda. Larsen ville vinna; Andersson var ofte nøgd med remis. Larsen hadde kreative og originale idear frå fyrste trekk (til dømes «Larsens opning», flankeopninga 1.b3); Andersson hadde berre subtile trekk.

Larsen var favorittforfattaren min i 1980-åra, medan subtile Andersson var favorittspelaren. Andersson tapte nesten aldri, vann ikkje ofte, men når han fyrst vann, var det med ein stil ingen i verda kunne måla seg med. Han bytte brikker og kom inn i sluttspelet så tidleg som mogleg. Her hadde svensken ei unik kjensle for korleis ein offiser finn det beste feltet på eit nesten tomt sjakkbrett.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.