Vinden er ei gammal og velbrukt energiform. Når forfedrane våre drog på vikingtokt, var det med vind i segla.

Vind og gode båtar, med blafrande segl, skapte vikingtida. Med seglbåtane sine kunne forfedrane våre fare langt, over hava. Med berre robåt måtte ein halde seg til grannelaget.

No har vinden trengt seg inn i den politiske miljødebatten som eit lovande alternativ til andre og miljøskadelege energiformer. Svære vindmølleparkar spreier seg over landet. Om vi reiser over Europa i fly, kan vi frå vindaugo i flyet sjå skogar av vindmøller som står og snurrar under oss. Det har vindmøller i Europa gjort lenge. I Nederland står store vindmøller som driv vasspumpene som held havet borte.

I England pumpar dei vatn opp frå gruvene. Store vindmølleparkar er nye hos oss, og som alle kjende energiformer skaper dei strid. Kor skal dei stå? På Høg-Jæren? I havgapet? Langs riksvegane?

Små og spreidde vindmøller har vi hatt lenge, i alle fall eit lite hundreår.

Heime hadde vi vindmølle på garden, av merket Giant, reist i 1935. Ho gav straum til lys og strykejern. Det var alt. Spenninga var 32 volt. Men vinden var ujamn og upåliteleg, også då. Når vinden var for stri, måtte vi låse vindmølla, slik at ho ikkje sleit seg i filler. Straum skapt i vindfulle tider måtta takast vare på og lagrast.

Batteri var svaret. I eit kammer sto batteria, seks blybatteri på seks volt kvar. Når det var stille lenge, vart lyset veikare, og det vart ulovleg å lese på senga.

Etter krigen var batteria utbrukte og fungerte dårleg. Vi fekk tak i gamle ubåtbatteri. Dei hadde halde ubåten med nødvendig elektrisitet så han låg djupt i havet og dieselmotoren ikkje hadde tilgang på oksygen.

Det var store og tunge batteri, 16 stykke på to volt kvar. Dei var så tunge at golvet på batterikammeret måtte styrkjast.

Så, tidleg på femtitalet, kom elektrisiteten frå kraftverket i Lyse til hus og heim på Finnøy. Og tida var ute for vindmølla. Men ikkje heilt. Ho vart nedmontert, nedpakka og send fraktfritt med ein Wilhelmsen-båt til Tanzania.

Og der har ho stått og surra sidan og gjeve straum til eit lite sjukehus som Norsk luthersk misjonssamband, gamle Kinamisjonen, har bygt der i landet.

Og der står ho då, som ein misjonær, som produserer 12 volts straum mellom dei andre misjonærane.

Dei andre spreier evangeliet, den glade bodskapen. Ho spreier evangeliet om ny teknologi, der sterke naturkrefter kan temjast og tene menneska.

Så blir denne surrande vindmølla i Tanzania ei kompleks historie om kulturmøte, både religiøst og teknologisk. Og om vilje til å hjelpe der ein kan.

Ho er ein god historieforteljar.

Andreas Skartveit