JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Kunnskap

Først over Atlanterhavet

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Harry Hawker poserer med sin  Sopwith Atlantic dobbeldekkar før han 18. mai 1919 la i veg over Atlanteren.

Harry Hawker poserer med sin Sopwith Atlantic dobbeldekkar før han 18. mai 1919 la i veg over Atlanteren.

Foto: Bain News Service / Wikimedia Commons

Harry Hawker poserer med sin  Sopwith Atlantic dobbeldekkar før han 18. mai 1919 la i veg over Atlanteren.

Harry Hawker poserer med sin Sopwith Atlantic dobbeldekkar før han 18. mai 1919 la i veg over Atlanteren.

Foto: Bain News Service / Wikimedia Commons

3283
20191213
3283
20191213

Den 20. mai 1919 kunne Norges Handels- og Sjøfartstidende fortelje om kampen om Atlanterhavet, om å bli den første som tok den nye oppfinninga, flyet, heile vegen over havet. Flyet var nytt og ungt. I 1903 var brørne Wright oppe i lufta i 59 sekund med flyet sitt. Det var rekord. To år seinare var rekorden ein halv time.

No var flyet i lufta. Ein gammal draum var realisert. Mennesket kunne fly, som fuglen. Og utfordringane melde seg.

I 1909 vart franskmannen Louis Bleriot verdskjend. Han flaug, som den første, over Den engelske kanalen. Kanalen var overvunnen.

Den 30. juni 1914 landa nordmannen Tryggve Gran på Jæren med eit bleriotfly. Han hadde brukt fire timar og ti minutt frå Skottland til Jæren. Nordsjøen var overvunnen.

Men Atlanterhavet stod att.

Og Sjøfarten, som var det folkelege namnet på avisa, kunne fortelje om eitt av mange forsøk. Harry Hawker, som flygaren heitte, hadde rekna seg fram til at flyturen frå Newfoundland til Irland var på 1900 mil og ville ta 25 timar.

Han greidde det, nesten. 40 mil frå land plaska han i havet. «En glimrende sportsbedrift», slår Sjøfarten fast og skriv vidare: «Hawkers heldige flugt har dog endu mer overbevist os om at Atlanterhavsflugten om ikke længe vil være en kjendsgjering.»

Det skulle ta berre ein månad før neste forsøk kom. Britane John Alcock og Astor Brown greidde det. Dei landa i Irland, og Atlanterhavet var overvunne.

I 1913 hadde avisa Daily Mail sett opp ein stor pengepris til den eller dei som greidde å krysse Atlanterhavet med fly på mindre enn 72 timar. Under krigen var prisen parkert, før han vart aktivisert på nytt i 1918.

Det vart stor festivitas ved prisutdelinga. Flyminister Winston Churchill overleverte prisen.

Alcock og Brown er i dag å sjå ved flyplassen på Heathrow, der dei har fått sine statuar.

Men dei var to på flyturen. Det store karstykket stod att: å overvinne Atlanterhavet åleine.

Den 22. mai 1927 landa svenskamerikanaren Charles Lindbergh utanfor Paris med einmotorsflyet sitt, «Spirit of St. Louis». 25 år gammal, tidlegare postflygar, hadde han åleine floge frå New York til Paris på 33,5 timar, 6000 kilometer.

Hendinga vekte enorm oppsikt. Det amerikanske flyvåpenet gjorde Lindbergh til oberst. Seinare gjorde han karriere i flyindustrien. I 1954 vart han brigadegeneral.

Lindbergh vart ein superkjendis i si tid, men det hadde ein pris: I 1932 vart den to år gamle son hans bortført av ein pengeutpressar. Seinare vart sonen funnen drepen. Pengeutpressaren, ein skreddar, vart avretta i 1936.

Då krigen kom, vart Lindberg isolasjonist og ville halde USA ute av krigen. For det fekk han påpakning av president Roosevelt. Ved Pearl Harbor snudde han og melde seg til teneste for flyvåpenet som sivil ekspert.

Dagens Næringsliv, som Sjøfarten i dag heiter, minner om at det er 100 år sidan Hawkers fly plaska i havet 40 mil frå Irland, som han hadde sett seg som mål.

Men det skulle ikkje ta lang tid før også Atlanterhavet måtte gje tapt for menneskets mot og kløkt.

Ettersom åra gjekk, vart det uendelege Atlanterhavet redusert til ein transportetappe for velståande og reiseglade ferdafolk.

I sine fullsette dreamliners, med romsleg servering, har nok ingen av dei den minste tanke om kor lang den første flyturen var.

Andreas Skartveit

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Den 20. mai 1919 kunne Norges Handels- og Sjøfartstidende fortelje om kampen om Atlanterhavet, om å bli den første som tok den nye oppfinninga, flyet, heile vegen over havet. Flyet var nytt og ungt. I 1903 var brørne Wright oppe i lufta i 59 sekund med flyet sitt. Det var rekord. To år seinare var rekorden ein halv time.

No var flyet i lufta. Ein gammal draum var realisert. Mennesket kunne fly, som fuglen. Og utfordringane melde seg.

I 1909 vart franskmannen Louis Bleriot verdskjend. Han flaug, som den første, over Den engelske kanalen. Kanalen var overvunnen.

Den 30. juni 1914 landa nordmannen Tryggve Gran på Jæren med eit bleriotfly. Han hadde brukt fire timar og ti minutt frå Skottland til Jæren. Nordsjøen var overvunnen.

Men Atlanterhavet stod att.

Og Sjøfarten, som var det folkelege namnet på avisa, kunne fortelje om eitt av mange forsøk. Harry Hawker, som flygaren heitte, hadde rekna seg fram til at flyturen frå Newfoundland til Irland var på 1900 mil og ville ta 25 timar.

Han greidde det, nesten. 40 mil frå land plaska han i havet. «En glimrende sportsbedrift», slår Sjøfarten fast og skriv vidare: «Hawkers heldige flugt har dog endu mer overbevist os om at Atlanterhavsflugten om ikke længe vil være en kjendsgjering.»

Det skulle ta berre ein månad før neste forsøk kom. Britane John Alcock og Astor Brown greidde det. Dei landa i Irland, og Atlanterhavet var overvunne.

I 1913 hadde avisa Daily Mail sett opp ein stor pengepris til den eller dei som greidde å krysse Atlanterhavet med fly på mindre enn 72 timar. Under krigen var prisen parkert, før han vart aktivisert på nytt i 1918.

Det vart stor festivitas ved prisutdelinga. Flyminister Winston Churchill overleverte prisen.

Alcock og Brown er i dag å sjå ved flyplassen på Heathrow, der dei har fått sine statuar.

Men dei var to på flyturen. Det store karstykket stod att: å overvinne Atlanterhavet åleine.

Den 22. mai 1927 landa svenskamerikanaren Charles Lindbergh utanfor Paris med einmotorsflyet sitt, «Spirit of St. Louis». 25 år gammal, tidlegare postflygar, hadde han åleine floge frå New York til Paris på 33,5 timar, 6000 kilometer.

Hendinga vekte enorm oppsikt. Det amerikanske flyvåpenet gjorde Lindbergh til oberst. Seinare gjorde han karriere i flyindustrien. I 1954 vart han brigadegeneral.

Lindbergh vart ein superkjendis i si tid, men det hadde ein pris: I 1932 vart den to år gamle son hans bortført av ein pengeutpressar. Seinare vart sonen funnen drepen. Pengeutpressaren, ein skreddar, vart avretta i 1936.

Då krigen kom, vart Lindberg isolasjonist og ville halde USA ute av krigen. For det fekk han påpakning av president Roosevelt. Ved Pearl Harbor snudde han og melde seg til teneste for flyvåpenet som sivil ekspert.

Dagens Næringsliv, som Sjøfarten i dag heiter, minner om at det er 100 år sidan Hawkers fly plaska i havet 40 mil frå Irland, som han hadde sett seg som mål.

Men det skulle ikkje ta lang tid før også Atlanterhavet måtte gje tapt for menneskets mot og kløkt.

Ettersom åra gjekk, vart det uendelege Atlanterhavet redusert til ein transportetappe for velståande og reiseglade ferdafolk.

I sine fullsette dreamliners, med romsleg servering, har nok ingen av dei den minste tanke om kor lang den første flyturen var.

Andreas Skartveit

Emneknaggar

Fleire artiklar

Flytande gull: Få ting er så godt som olivenolje – om han er rette typen.

Flytande gull: Få ting er så godt som olivenolje – om han er rette typen.

Foto: Pxhere.com

Frå matfatetKunnskap

Olivenolje

Jomfruer veit visst ikkje alltid å ta seg betalt.

Siri Helle
Flytande gull: Få ting er så godt som olivenolje – om han er rette typen.

Flytande gull: Få ting er så godt som olivenolje – om han er rette typen.

Foto: Pxhere.com

Frå matfatetKunnskap

Olivenolje

Jomfruer veit visst ikkje alltid å ta seg betalt.

Siri Helle

Foto: Paal Audestad

BokMeldingar

Ho som får ting til å skje

I Jægtnes’ fantasifulle soge går fakta og fiksjon opp i ein medrivande heilskap.

Hilde Vesaas

Foto: Paal Audestad

BokMeldingar

Ho som får ting til å skje

I Jægtnes’ fantasifulle soge går fakta og fiksjon opp i ein medrivande heilskap.

Hilde Vesaas

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis