Farvel, Murmansk
Eg sulla rundt i sentrum av Kirkenes då ein bil køyrde opp på sida av meg, bremsa ned og gav meg eit telefonnummer. Bilen var full av russarar på veg heim til Murmansk.
Lynsjakk i Murmansk i 2017. Eg vann turneringa (med litt flaks).
Foto: Det norske generalkonsulatet
Ein av passasjerane var sjakkspelar og kjende meg att frå ei turnering i Vadsø.
Eg skulle sjølv frå Kirkenes til Murmansk med den klassiske minibussen, som var populær hos både russarar og nordmenn i nord. Eg hadde nokre møte på eit av universiteta i byen, men då eg kom fram til hotellet, kika eg på telefonnummeret. Eg ringde.
Litt seinare sat eg i ein pirattaxi til ein forfallen drabantby, der ingen skulle tru at nokon kunne bu. Verten hadde hamstra drikkevarer og tint opp nokre pelmeni, den russiske nasjonalretten, frå frysaren. Verten var langt frå rik, men hadde mykje kontantar. Av yrke var han gamblar. Ingen kunne halda fest som gamblaren.
To andre sjakkspelarar kom òg over: Vanja prata som ein foss, full av konspirasjonsteoriar. Språket var intelligent, sjølv om historiene ikkje var truande. Men ingen kunne skåla like poetisk som Vanja.
Den tredje russaren, Tolja, mumla at han jobba i fengsel, men for meg kunne han like gjerne ha vore innsett. Tolja talte ein klokkerein russisk fengselsslang som var umogleg å skjøna utan alkohol. Så eg drakk med (i mitt tempo), men ingen kunne kombinera sprit og lyn som Tolja.
Stemninga var god, eg ville ikkje ha vore opplevinga forutan jamvel om eg ikkje var viss på om eg ville overleva jakta på ein pirattaxi heim til hotellet midt på natta.
Mange år seinare, i 2017, var eg attende i Murmansk. Eg var invitert av det norske generalkonsulatet for å halda eit føredrag på russisk for sjakkmiljøet i byen. Tittelen var «Magnus Carlsen og den russiske sjakkskulen». To lokale TV-stasjonar dukka opp, og eg gav mitt fyrste og siste intervju på russisk TV.
Eg undrast om dei gamle venene mine ville dukka opp. Etter føredraget var det lynturnering, men drikkekameratane var ikkje å sjå. Eg fekk vita av dei andre lynspelarane at gamblar-verten hadde tapt store pengar. Vanja hadde rota seg inn i ei kuriøs kriminalsak med forgreiningar til Nord-Noreg. Tolja var vel i fengselet, så der var alt ved det vande.
Generalkonsulatet i Murmansk er no stengt. Eg kjem nok aldri attende.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Ein av passasjerane var sjakkspelar og kjende meg att frå ei turnering i Vadsø.
Eg skulle sjølv frå Kirkenes til Murmansk med den klassiske minibussen, som var populær hos både russarar og nordmenn i nord. Eg hadde nokre møte på eit av universiteta i byen, men då eg kom fram til hotellet, kika eg på telefonnummeret. Eg ringde.
Litt seinare sat eg i ein pirattaxi til ein forfallen drabantby, der ingen skulle tru at nokon kunne bu. Verten hadde hamstra drikkevarer og tint opp nokre pelmeni, den russiske nasjonalretten, frå frysaren. Verten var langt frå rik, men hadde mykje kontantar. Av yrke var han gamblar. Ingen kunne halda fest som gamblaren.
To andre sjakkspelarar kom òg over: Vanja prata som ein foss, full av konspirasjonsteoriar. Språket var intelligent, sjølv om historiene ikkje var truande. Men ingen kunne skåla like poetisk som Vanja.
Den tredje russaren, Tolja, mumla at han jobba i fengsel, men for meg kunne han like gjerne ha vore innsett. Tolja talte ein klokkerein russisk fengselsslang som var umogleg å skjøna utan alkohol. Så eg drakk med (i mitt tempo), men ingen kunne kombinera sprit og lyn som Tolja.
Stemninga var god, eg ville ikkje ha vore opplevinga forutan jamvel om eg ikkje var viss på om eg ville overleva jakta på ein pirattaxi heim til hotellet midt på natta.
Mange år seinare, i 2017, var eg attende i Murmansk. Eg var invitert av det norske generalkonsulatet for å halda eit føredrag på russisk for sjakkmiljøet i byen. Tittelen var «Magnus Carlsen og den russiske sjakkskulen». To lokale TV-stasjonar dukka opp, og eg gav mitt fyrste og siste intervju på russisk TV.
Eg undrast om dei gamle venene mine ville dukka opp. Etter føredraget var det lynturnering, men drikkekameratane var ikkje å sjå. Eg fekk vita av dei andre lynspelarane at gamblar-verten hadde tapt store pengar. Vanja hadde rota seg inn i ei kuriøs kriminalsak med forgreiningar til Nord-Noreg. Tolja var vel i fengselet, så der var alt ved det vande.
Generalkonsulatet i Murmansk er no stengt. Eg kjem nok aldri attende.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Fleire artiklar
Christian Treutmann-orgelet frå 1737 i stiftskyrkja St. Georg i Grauhof.
Foto via Wikimedia Commons
Monumental pedal
Masaaki Suzukis frasering gjev rom for smertelege dissonansar.
Det oppstår misvisande biletet av at covid-19 forårsakar Alzheimer, meiner Preben Aavitsland ve FHI.
Foto: Erik Johansen / NTB
Meir om seinfølgjer
Den årlege rapporten FHI har publisert, syner at dødeligheita blant personar under 40 år har vore nokså stabil sidan 2015.
Gukesh kan verta den klart yngste verdsmeisteren i historia. Carlsen var nesten fem år eldre då han vann kandidatturneringa og vart verdsmeister i 2013.
Foto: Maria Jemeljanova / Fide
«Sjølv har eg heller aldri sett ein så mogen 17-åring, korkje på eller utanfor sjakkbrettet.»
Kina fyrer på alle sylindrane: Ingen bygger ut så mykje kolkraft som kinesarane gjer. Biletet viser eit kolkraftverk i Dingzhou i Hebei-provinsen.
Foto: Ng Han Guan / AP / NTB
Ein straum av problem
Straumforbruket i verda aukar framleis raskare enn fornybar kraftproduksjon. Kolkraftverk skal varme kloden i mange år enno.
Line Eldring har leidd utvalet som tilrår at Noreg både bør vidareføre og utvide samarbeidet med EU på nye område framover. Ho la nyleg fram utgreiinga «Norge og EØS: Utviklinger og erfaringer» for utanriksminister Espen Barth Eide.
Foto: Terje Pedersen / NTB
Veksande fjernstyre
Tilknytinga vår til EU veks og veks, både gjennom EØS-avtalen og utanfor, ifølgje ei ny utgreiing. Og det er få som kjenner heilskapen.
Papiravisa