Diktet: Paal-Helge Haugen
Foto: Morten Hvaal / NTB
Paal-Helge Haugen er ein forfattar som har arbeidd eksperimentelt og breitt med poesien gjennom karrieren; den første boka han gav ut, Blad frå ein austleg hage (1965), er ei samling gjendiktingar av haikudikt, medan den kanskje mest kjende boka hans, Anne (1968), er Noregs første punktroman.
Haugen har jamt nærma seg andre kunstartar, særleg musikken og biletkunsten, både i eiga dikting og gjennom samarbeid. Å bla gjennom bibliografien hans inneber å møte på sjangertermar som diktroman og musikkdramatisk forløp.
Dagens dikt er henta frå boka Det synlege menneske (1975), ei nokså fri og vidfemnande diktsamling som innlemmar både foto og tekst i dikta, og som er prega av poetens studieopphald i USA tidleg på 1970-talet. Den amerikanske (eller vestlege) populærkulturen og samfunnstilstanden er tema for mange av dikta og kling også med i boka som heilskap. Ikkje minst i den mjukt opprørske «Sangen om det synlege menneske».
«Gi oss nye bilete», opnar poeten, og peiker slik både utover mot samfunnet og inn i skrivinga, inn i den biletskapande tenkinga som høyrer til poesien. Det er lett å høyre lyden av dagens troppeformasjonar når ein les vidare. Diktet etterlyser eit blikk for det «foranderlege» og ikkje minst sjølve forvandlinga. Det er når mennesket høyrer skrika kring seg, når mennesket går saman med andre og tek «verden i hendene», at det blir eit synleg menneske. Her ligg ikkje berre ei optimistisk oppfordring til motstand, men også ei erkjenning av det tvitydige som er verda.
Anna Kleiva
Sangen om det synlege menneske
Gi oss nye bilete,
ikkje troppeformasjonane,
ikkje pyramidane:
dei mjuke sterke foranderlege formene
munnen
blomsten
handa
ei hand som kan opne og lukke seg
kjærteikne og slå
Vibrasjonane blir sterkare
ropa tydelegare
berre få er høyrbare ennå
men ein morgon skal du vakne i eit hav
av skrik: ut av havet skal det stige
eit synleg menneske
Vi kan ta verden i hendene våre
og forandre den, med tolmod, med vilje,
med makt, for vi er mange
Og sjå, den tar form etter hendene våre
etter arbeidet frå hendene våre
Når det usynlege er gjort synleg
når den ytre verden er lik den indre verden
vaknar vi opp med den siste resten av svevn
på tunga og seier
Dette er verden
Paal-Helge Haugen
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Paal-Helge Haugen er ein forfattar som har arbeidd eksperimentelt og breitt med poesien gjennom karrieren; den første boka han gav ut, Blad frå ein austleg hage (1965), er ei samling gjendiktingar av haikudikt, medan den kanskje mest kjende boka hans, Anne (1968), er Noregs første punktroman.
Haugen har jamt nærma seg andre kunstartar, særleg musikken og biletkunsten, både i eiga dikting og gjennom samarbeid. Å bla gjennom bibliografien hans inneber å møte på sjangertermar som diktroman og musikkdramatisk forløp.
Dagens dikt er henta frå boka Det synlege menneske (1975), ei nokså fri og vidfemnande diktsamling som innlemmar både foto og tekst i dikta, og som er prega av poetens studieopphald i USA tidleg på 1970-talet. Den amerikanske (eller vestlege) populærkulturen og samfunnstilstanden er tema for mange av dikta og kling også med i boka som heilskap. Ikkje minst i den mjukt opprørske «Sangen om det synlege menneske».
«Gi oss nye bilete», opnar poeten, og peiker slik både utover mot samfunnet og inn i skrivinga, inn i den biletskapande tenkinga som høyrer til poesien. Det er lett å høyre lyden av dagens troppeformasjonar når ein les vidare. Diktet etterlyser eit blikk for det «foranderlege» og ikkje minst sjølve forvandlinga. Det er når mennesket høyrer skrika kring seg, når mennesket går saman med andre og tek «verden i hendene», at det blir eit synleg menneske. Her ligg ikkje berre ei optimistisk oppfordring til motstand, men også ei erkjenning av det tvitydige som er verda.
Anna Kleiva
Sangen om det synlege menneske
Gi oss nye bilete,
ikkje troppeformasjonane,
ikkje pyramidane:
dei mjuke sterke foranderlege formene
munnen
blomsten
handa
ei hand som kan opne og lukke seg
kjærteikne og slå
Vibrasjonane blir sterkare
ropa tydelegare
berre få er høyrbare ennå
men ein morgon skal du vakne i eit hav
av skrik: ut av havet skal det stige
eit synleg menneske
Vi kan ta verden i hendene våre
og forandre den, med tolmod, med vilje,
med makt, for vi er mange
Og sjå, den tar form etter hendene våre
etter arbeidet frå hendene våre
Når det usynlege er gjort synleg
når den ytre verden er lik den indre verden
vaknar vi opp med den siste resten av svevn
på tunga og seier
Dette er verden
Paal-Helge Haugen
Fleire artiklar
Mmm, nam-nam? Tja, om scobyen ser litt rar ut, så vert den fermenterte tedrikken sett pris på av menneske verda over.
Foto via Wikimedia Commons
Fermentert te breier seg i butikkhyllene – til solide prisar.
Foto via Wikimedia Commons
«Hulda Garborg er ein av dei store, gløymde forfattarskapane i Noreg.»
Fuktmålaren syner at veggen er knuskturr. Er det truverdig?
Foto: Per Thorvaldsen
«Frykta er ein god læremeister. Eg sit no og les Byggforsk-artiklar om fukt for harde livet.»
Wako er Kjetil Mulelid, Simon Olderskog Albertsen, Bárdur Reinert Poulsen og Martin Myhre Olsen.
Foto: Eirik Havnes
Sprudlande samspel
Wako serverer ei heilakustisk jazzplate.
Sitrusmarinert kamskjel med estragon, lime og olivenolje.
Alle foto: Dagfinn Nordbø