Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

DiktetKunnskap

Diktet: Halldis Moren Vesass

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Halldis Moren Vesaas.

Halldis Moren Vesaas.

Foto: Eystein Hansen / NTB

Halldis Moren Vesaas.

Halldis Moren Vesaas.

Foto: Eystein Hansen / NTB

2576
20230908
2576
20230908

I sommar, då hetebølgene rulla som verst over Sør-Europa, las eg boka til den danske diktaren og antropologen Sofie Isager Ahl (f. 1988) Demeters latter (i Sindre Andersens norske gjendikting). Boka blei innimellom som ein nyhendebulletin med setningar som «Ørkenene i Toscana brer seg igjen».

Det finst to bøker av Ahl på norsk, båe utgjevne på Moss-forlaget H//O//F, og ei tredje bok er nett utkommen på dansk. Ho skriv kunnskapsrikt, konkret og lågmælt, men samtidig sanseleg oppeldande om landbruk i ei økologisk krisetid. Bøkene hennar hamnar i dikthylla på biblioteket, men i form vekslar ho mellom dikt og kortprosa, sakprosa og fotografi.

Ahl skriv bøker som får ein til å vilje lese meir, i alle retningar. Eg vil lese om ørkenspreiing i Europa, om vilkåra for vinproduksjon og om etruskarane si fruktbarheitsgudinne Vei. Og om Demeter. For hjå Ahl fungerer gamle mytar som varsel for vår tid. Korleis var det no att med Demeter, gudinna for grøde?

Eg er glad i versjonen til Halldis Moren Vesaas, slik ho formidlar han i Den gode gåva frå 1987. Samlaget presenterte dette som ei biletbok for barn, vakkert illustrert av Kaja Thorne, men det er òg eit langdikt, ei lyrisk forteljing om kvifor Demeter «brukte si makt, som var stor», og «stansa all vokster på jord». I sentrum står kampen om dottera, som Hades har røva med seg til dødsriket, og som Demeter saknar så sterkt at jorda blir gold og aude. Zevs må til slutt få til eit forlik mellom Demeter og Hades, slik at dottera vekslar på å vere hjå dei. Slik oppstår årstidene, ein vekselgang av det gode. Men kva om Demeter vel å streike oftare og meir?

Halldis Moren Vesaas var 80 år då Den gode gåva kom ut, og ho skulle enno få fleire grøderike år som forfattar, omsetter og formidlar.

Cathrine Strøm

Men visst var ho framleis gudinne,

og ho brukte si makt, som var stor.

Ho streika. Ho stansa all vokster på jord.

Ingen ting voks meir,

ikkje eit blad, ikkje eit strå.

Bekker og elvar tørka ut,

ørkenen breidde seg, endelaus og grå.

Menneske og dyr leid nød.

Dei ropte til Zevs: «Hjelp oss,

få voksteren i gang att! Vi finn ikkje føde,

vi døyr av svolt. Send regn, skap grøde!»

Men det makta ikkje Zevs. Det makta berre ei,

og same kor han bad om at alt på jord

måtte vekse på nytt, svara Demeter nei.

Halldis Moren Vesaas

I «Diktet» som stod på trykk i Dag og Tid fredag 8. september 2023, fekk dessverre diktaren feil namn. Det er Halldis Moren Vesaas som har skrive diktet, ikkje Sofie Isager Ahl som det stod. Dette er retta i nettugåva av artikkelen 14. september.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

I sommar, då hetebølgene rulla som verst over Sør-Europa, las eg boka til den danske diktaren og antropologen Sofie Isager Ahl (f. 1988) Demeters latter (i Sindre Andersens norske gjendikting). Boka blei innimellom som ein nyhendebulletin med setningar som «Ørkenene i Toscana brer seg igjen».

Det finst to bøker av Ahl på norsk, båe utgjevne på Moss-forlaget H//O//F, og ei tredje bok er nett utkommen på dansk. Ho skriv kunnskapsrikt, konkret og lågmælt, men samtidig sanseleg oppeldande om landbruk i ei økologisk krisetid. Bøkene hennar hamnar i dikthylla på biblioteket, men i form vekslar ho mellom dikt og kortprosa, sakprosa og fotografi.

Ahl skriv bøker som får ein til å vilje lese meir, i alle retningar. Eg vil lese om ørkenspreiing i Europa, om vilkåra for vinproduksjon og om etruskarane si fruktbarheitsgudinne Vei. Og om Demeter. For hjå Ahl fungerer gamle mytar som varsel for vår tid. Korleis var det no att med Demeter, gudinna for grøde?

Eg er glad i versjonen til Halldis Moren Vesaas, slik ho formidlar han i Den gode gåva frå 1987. Samlaget presenterte dette som ei biletbok for barn, vakkert illustrert av Kaja Thorne, men det er òg eit langdikt, ei lyrisk forteljing om kvifor Demeter «brukte si makt, som var stor», og «stansa all vokster på jord». I sentrum står kampen om dottera, som Hades har røva med seg til dødsriket, og som Demeter saknar så sterkt at jorda blir gold og aude. Zevs må til slutt få til eit forlik mellom Demeter og Hades, slik at dottera vekslar på å vere hjå dei. Slik oppstår årstidene, ein vekselgang av det gode. Men kva om Demeter vel å streike oftare og meir?

Halldis Moren Vesaas var 80 år då Den gode gåva kom ut, og ho skulle enno få fleire grøderike år som forfattar, omsetter og formidlar.

Cathrine Strøm

Men visst var ho framleis gudinne,

og ho brukte si makt, som var stor.

Ho streika. Ho stansa all vokster på jord.

Ingen ting voks meir,

ikkje eit blad, ikkje eit strå.

Bekker og elvar tørka ut,

ørkenen breidde seg, endelaus og grå.

Menneske og dyr leid nød.

Dei ropte til Zevs: «Hjelp oss,

få voksteren i gang att! Vi finn ikkje føde,

vi døyr av svolt. Send regn, skap grøde!»

Men det makta ikkje Zevs. Det makta berre ei,

og same kor han bad om at alt på jord

måtte vekse på nytt, svara Demeter nei.

Halldis Moren Vesaas

I «Diktet» som stod på trykk i Dag og Tid fredag 8. september 2023, fekk dessverre diktaren feil namn. Det er Halldis Moren Vesaas som har skrive diktet, ikkje Sofie Isager Ahl som det stod. Dette er retta i nettugåva av artikkelen 14. september.

Emneknaggar

Fleire artiklar

President Joe Biden ser på ein kvantedatamaskin hos teknologiselskapet IBM i New York hausten 2022. For tida går det føre seg eit globalt kappløp for å utvikle stadig kraftigare utgåver.

President Joe Biden ser på ein kvantedatamaskin hos teknologiselskapet IBM i New York hausten 2022. For tida går det føre seg eit globalt kappløp for å utvikle stadig kraftigare utgåver.

Foto: Andrew Harnik / AP / NTB

Samfunn

Mot ein ny teknologisk tidsalder

Om få år kan verda stå overfor ein kvanteteknologisk revolusjon. I Noreg bur næringsliv og tryggingsmiljø seg på ei omvelting ingen enno kjenner dimensjonane av.

Christiane Jordheim Larsen
President Joe Biden ser på ein kvantedatamaskin hos teknologiselskapet IBM i New York hausten 2022. For tida går det føre seg eit globalt kappløp for å utvikle stadig kraftigare utgåver.

President Joe Biden ser på ein kvantedatamaskin hos teknologiselskapet IBM i New York hausten 2022. For tida går det føre seg eit globalt kappløp for å utvikle stadig kraftigare utgåver.

Foto: Andrew Harnik / AP / NTB

Samfunn

Mot ein ny teknologisk tidsalder

Om få år kan verda stå overfor ein kvanteteknologisk revolusjon. I Noreg bur næringsliv og tryggingsmiljø seg på ei omvelting ingen enno kjenner dimensjonane av.

Christiane Jordheim Larsen

Foto: NTB

DiktetKunnskap
Jan Erik Vold

«Arne Paasche Aasen var ein av dei mest produktive poetane i Noreg.»

Denne havsvala har fått ring kring beinet og skal snart flyge av garde. Mykje står att å lære om arten, som særleg sjømenn har møtt inntil nyleg.

Denne havsvala har fått ring kring beinet og skal snart flyge av garde. Mykje står att å lære om arten, som særleg sjømenn har møtt inntil nyleg.

Foto: Lars Tore Mubalegh-Håvardsholm

DyrFeature
Naïd Mubalegh

Julefuglen i augustnatta

Havsvala tel blant dei minste sjøfuglane i verda. Ho er omtrent stor som ein sporv, men kan leve lenger enn tretti år.

Angela Merkel vart forbundskanslar i 2005.

Angela Merkel vart forbundskanslar i 2005.

Foto: Michael Sohn / AP / NTB

BokMeldingar
Bernt Hagtvet

Angela Merkel har mykje å læra oss om korleis politikk vert hamra ut – med fornuft.

Opprørssoldatar ved ei brennande kiste i mausoleet til Hafez al-Assad, som styrte Syria frå 1970 til han døydde i 2000. Mausoleet til den tidlegare diktatoren står i landsbyen Qardaha i Latakia-provinsen nordvest i landet.

Opprørssoldatar ved ei brennande kiste i mausoleet til Hafez al-Assad, som styrte Syria frå 1970 til han døydde i 2000. Mausoleet til den tidlegare diktatoren står i landsbyen Qardaha i Latakia-provinsen nordvest i landet.

Foto: Aaref Watad / AFP / NTB

Samfunn

I oska etter Assad

Ikkje alle i Syria jublar over at diktaturet har falle.

Per Anders Todal
Opprørssoldatar ved ei brennande kiste i mausoleet til Hafez al-Assad, som styrte Syria frå 1970 til han døydde i 2000. Mausoleet til den tidlegare diktatoren står i landsbyen Qardaha i Latakia-provinsen nordvest i landet.

Opprørssoldatar ved ei brennande kiste i mausoleet til Hafez al-Assad, som styrte Syria frå 1970 til han døydde i 2000. Mausoleet til den tidlegare diktatoren står i landsbyen Qardaha i Latakia-provinsen nordvest i landet.

Foto: Aaref Watad / AFP / NTB

Samfunn

I oska etter Assad

Ikkje alle i Syria jublar over at diktaturet har falle.

Per Anders Todal

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis