EUs kulturminnepris 2017

To norske prosjekt får EUs kulturminnepris 2017, melder riksantikvaren. Kongevegen over Filefjell vinn pris i kategorien «Bevaring», medan Norsk Fyrhistorisk Forening får pris i kategorien «Spesiell innsats». EUs kulturminnepris / Europa Nostra Awards vart skipa i 2002 av EU-kommisjonen i samarbeid med Europa Nostra. Prisen gjer ære på dei beste resultata knytte til kulturarv innanfor bevaring, forsking, friviljug innsats, utdanning og kommunikasjon. Prisutdelinga skjer i Turku, Finland 15. mai. Det er i år 29 prisvinnarar frå 18 land.

Om kongevegen heiter det hjå fagjuryen: «Ved å invitere dyktige handverkarar frå Nepal og Tyskland inn i prosjektet, har kontakten mellom desse ekspertane og Norge vorte etablert, og dermed har tradisjonelle handverk og teknikkar kome fram att og vorte delt på ein naturleg måte», medan dei seier dette om den andre vinnaren: ”Engasjementet til Norsk fyrhistorisk forening for bevaring av fyr har endra korleis folk ser desse bygningane som kulturminne til fellesskapen, og liketil lukkast med å få denne viktige delen av norsk kulturarv inn i skulepensum».

Marcel Proust på film

Ein filmsnutt med den franske forfattaren Marcel Proust er funnen. Marcel Proust (1871–1922) er ein av dei største forfattarane i verdslitteraturen. Han skreiv romansyklusen À la recherche du temps perdu – på norsk: På sporet av den tapte tid.

Fram til no har berre svart-kvitt foto vore kjende av franskmannen, men no har det dukka opp ein snutt «levande bilete» av han. Filmen det er tale om, er frå 1904 og vart teken i høve bryllaupet til Armand de Guiche og Elaine Greffulhe, dotter av grevinne Greffulhe. Elaine Greffulhe var ikkje berre aristokrat, ho var gift med ein av Prousts beste vener og var modell for romanfiguren Oriane de Guermantes – som er ein av over to hundre personar som Proust portretterer i den tusen sider lange romanserien.

Midt i rekkja av vørdelege menn i flosshatt med kvinnefylgje i lange kjolar ser du brått ein mann med ein liten snurrebart og bowlerhatt skunde seg ned troppa – det er forfattaren, den gong var han 33 år og hadde enno ikkje hatt gjennombrotet sitt. Det kom i 1922, like før han døydde.

Pepsi trekkjer attende reklame

Ein ny reklamefilm frå Pepsi som hadde realitystjerna Kendall Jenner i hovudrolla er trekt attende berre dagen etter at han vart lansert. Grunnen: totalslakt i medium. Filmen viser ungdom som er i gang med politisk protest og som danar ein protestmarsj i gatene. Kendall Jenner er rett i nærleiken, sjølvsagt som modell på fotoshoot. Ho får auga på aksjonen, og skundar seg for å vera med. Så ser vi Kendall gje ein boks Pepsi Max til ein politimann som held vakt. Politimannen tek ein slurk, ser på sidemannen sin og smiler, og Kendall og folkemassen jublar.

Ja, slik er det i reklameverda, men slik er det ikkje i røynda, for reklamen vekkjer atterklang til rørsler som Black Lives Matter. Avslutningsscena har vorte jamførd med eit bilete som vart teke i fjor av Black Lives Matter-aktivisten Ieshia Evans . Mellom andre har Lena Dunham og Martin Luther King Juniors dotter, Bernice King, reagert negativt på reklamen. Pepsi har orsaka for bommerten – dei vil ikkje bagatellisere eit alvorleg tema, heiter det – og trekt filmen attende.

ronny@dagogtid.no