Kommentar

Arne Fliflet

redaksjonen@dagogtid.no

Spørsmålet om når ein søkjar til eit statleg embete skal få sleppe å stå på den offentlege søkjarlista, har vore omstridd heilt sidan vi fekk offentlege søkjarlister. Meininga med slike lister var at ålmenta skulle få vite kven som søkte embeta. Det gjorde det mogeleg å kontrollere kven som søkte, og om dei var kvalifiserte for den stillinga dei søkte. Det ville også gjere det mogeleg for andre søkjarar å sjå om dei som konkurrerte om stillinga, hadde dei kvalifikasjonane som var naudsynte for stillinga.

Fleire klager

Frå fleire hald har det vore hevda at det å offentleggjere namn på dei som søkte stillingar, ville få kvalifiserte søkjarar til å la vere å søkje. Det er særleg advokatar som har meint dette. Tanken er at det offentlege difor ville misse gode søkjarar.

Etter det eg kjenner til, har det ikkje vore granska om det offentlege går glipp av gode søkjarar dersom det vert kjent at ein person har søkt stillinga. Tvert om kan det vere det motsette som er tilfellet. (Jamfør utsegna frå Trangviksposten: «Det er sanneleg godt gjort av ein så ung mann å søkje ei så høg stilling.»)

For om lag ti år sidan vart spørsmålet diskutert, og som Stortingets ombodsmann fekk eg fleire klager frå journalistar som meinte at vilkåra for å gjere unntak ikkje var oppfylte. Eg gav fleire klagarar medhald og viste mellom anna til at regjeringa kvart år som lekk i grunnlovskontrollen sende ei oversikt over tilsetjingane i offentlege embete til Stortinget. På denne lista stod alle som hadde søkt, kven som var innstilt, og kven som fekk embetet. Eg tykte då at det ikkje var nokon reell grunn til å la folk sleppe å stå på dei offentlege søkjarlistene. Ålmenta ville etter kvart i alle høve bli kjend med kven som søkte.

Avslutta praksis

Dette merka regjeringa seg, og det tok ikkje lang tid før ordninga med å sende Stortinget listene over embetssøkjarar vart avslutta.

Ein meir enn 200 år lang praksis var dermed over. I staden for å få ei offentleg liste frå regjeringa var Stortinget nøgd med å få ei liste oversend som ikkje var offentleg, og som berre kontroll- og konstitusjonsnemnda fekk sjå. Mitt argument med at desse opplysningane ville bli kjende i alle høve, vart dermed utan verknad.

Eg har spurt meg sjølv om Stortinget var klår over kva dei gjekk med på, eller om dei ikkje forstod at dei her svekte ombodsmannen og si eiga sak. I alle fall var eg lei meg for å bli teken ved nasen av regjeringa. No vonar eg at dette kan bli retta opp att.

Arne Fliflet er høgsterettsadvokat og tidlegare sivilombodsmann.