Fyrst på programmet i det nye året står å ynskje lesarane velkomne til nok ein sesong med bokgåter. Her i bokstova har me supplert bokhyllene med ny og gammal litteratur av ypparste klasse. Klok-redaksjonen vil også i år leggje lista høgt når det gjeld kvaliteten på bøkene me presenterer i spalta. Som alle veit, er det lettare å krype under når lista ligg høgt.

2022 er i utgangspunktet eit morosamt namn på eit år, men det var 2020 òg. Boklækjaren tør tilstå at eg er usikker på kor store forventingar ein skal ha til seg sjølv og til året me no er inne i. Kan hende var det denne uvissa som gjorde meg så oppglødd over ei scene i ein film eg såg att i romjula. Det er Once Upon a Time in America-figuren Deborah Gelly som postulerer eit noko ambisiøst mål for livet. Ho seier: «I read books. I want to know everything.»

Så skal me sjå på løysinga denne veka. Petter Kristensen skriv: «Dette var noe å bryne seg på! Jeg fant en håndfull profilerte poeter som alle ga ut diktsamling på bokmål i 2019, som var født i år da Nordisk råd-prisen gikk til Sverige, og som hadde vært involvert i poesifestivalen i Ulvik: Tone Hødnebø, Gro Dahle, Erlend O. Nødtvedt, Pedro Carmona-Alvarez og Øyvind Rimbereid. Så tenkte jeg at boklækjaren kunne lagt igjen enda et subtilt hint i sitatet som kunne passe med tankene til en hund – et par av poetene hadde et nært forhold til hunden sin. Det var først i etterhand jeg skjønte at hintet viste til tittelen på Øyvind Rimbereids diktsamling Hvit hare, grå hare, svart og diktet ’Svart hare’. Det siste diktet i samlingen viser til Essostasjoner. Øyvind R. var sju år i desember 1973 under oljekrisa og minnes Essostasjonen fra den gang, der han og faren gikk i snøen på biltomme veier.»

Folke Kjelleberg skriv: «Sitatet er henta frå diktsamlinga Hvit hare, grå hare, svart utgjeven på Gyldendal i 2019. Forfattaren er Øyvind Rimbereid, fødd i Stavanger i 1966, same året som svenske Gunnar Ekeløf vann Nordisk råds litteraturpris. I siste diktet i denne boka, ’Snø i juli’, er det Essoen som vert omtala. Essoen viser til oljeselskapet Esso sine bensinstasjonar. Esso-namnet har sitt opphav i SO (= Standard Oil) som i dag heiter Exxon/Mobil. Esso etablerte seg i Noreg i 1893, og i 1915 kjøpte dei opp det norske selskapet Tiger, som var eigd av Vestlandske Petroleumscompagni i Bergen (jf. ’Putt en Tiger på tanken’). Øyvind Rimbereid debuterte i 1993 med novellesamlinga Det har begynt. Han har m.a. vore deltakar på Poesifestivalen i Ulvik i 2021, då han las ’På Ørnetuva’ av Olav H. Hauge.»

Gunder Runde skriv mellom anna: «Rimbereid er ein av våre aller fremste lyrikarar. Han har vore nominert til Nordisk råds litteraturpris både for Herbarium (2008) og Jimmen (2012), han har fått kritikarprisen to gonger (som den einaste lyrikaren) og har mottatt ei mengd prisar: Sult-/Aschehoug-/Gyldendal-/Dobloug-… Og i 2008 fekk han Brageprisen. Men den kanskje mest omtala (og etter mi meining: den mest interessante) av bøkene hans er nok Solaris korrigert frå 2004, der han opererer med eit framtids-norsk, blanding av bokmål/nynorsk/stavangerdialekt/engelsk, som gjer diktsamlinga både utfordrande og spennande å lese. Eit godt val!»

Ingen veit kvar haren hoppar, men på oppgåve 1511 kan desse klokingane hoppe i vêret: Skeisebibliotekaren i LASK, Signar Myrvang, Gunder Runde, Pål Amdal, Jorunn Øxnevad Lie, Ragnhild Eggen, Laurits Killingbergtrø, Eli Hegna, Petter Kristensen, Sjur Joakim Fretheim, Gunnar Bæra, Ingebjørg Sogge, Olav Holten, Eirik Holten, Erik Aamlid, Bjørn Ole Bjørnsen, Hans M. Gautefall, Jan Alfred Sørensen, Bjørn Backe, Else Gjesdahl Sørensen, Fritjof Lampe, Eli Winjum, Audun Gjengedal, Folke Kjelleberg, Sigrun Gjengedal Ruud, Jorunn Røyset, Gunnlaug og Tor Inge på Gullhaugen, Olav B. Larsen, Robert Øfsti, Magnhild Reisæter, Torleik Stegane og Ole G. Evensen

Fyrste bokvinnar i år er frå Sotra, og ho heiter Jorunn Øxnevad Lie. Gratulerer!

Klok på bok 1513

Ver kvart avskil i forkant, som om det svint er

bak deg, lik vinteren som nett no går.

For mellom vintrar finst ein så endelaus vinter

at får ditt overvintrande hjarta sjå nokon vår?

Sitatet er frå s. 83 i ei gjendikting av eit verk som på originalspråket kom ut fyrste gong i 1922. Løysingsforfattaren døydde på slutten av eit år då Nobelprisen i litteratur gjekk til ei kvinne. Send namn på forfattar og verk til klok@dagogtid.no. Svarfristen er til og med 15. januar.

Medikus Libri