Det er tysdagskveld, eg står i Børskjellaren i Bergen med ein mikrofon i handa og myser i motlys. For fyrste gong i det 13.736 dagar lange livet mitt gjer eg standup. Det er noko eg har hatt lyst til lenge, men fyrst for nokre veker sidan kontakta eg Standup Bergen og bad om å få stå, som det heiter.

Kor mange gonger har eg ikkje tenkt at no skjer det. No vert eg oppdaga. No har nokon høyrt om meg.

For berre to veker sidan hende det igjen: Det ringde frå eit ukjent nummer, og i kjend stil tok eg ikkje telefonen før eg hadde søkt opp nummeret og sett kven det var: Egmont forlag.

Tankane mine vidare gjekk noko slikt som dette: Egmont forlag ringjer... Kva er det dei – som gjev ut ein drøss med populære teikneseriar – vil meg – teiknaren i Dag og Tid? Vil dei gje ut noko eg lagar, kanskje? Har dei lese noko eg har skrive, eller sett noko eg har teikna, og ynskjer eit samarbeid?

Men så ville dei berre ha meg som Donald-abonnent igjen, og eg gjekk med på eit halvt år til 748 kroner, noko eg angra på så snart eg opna e-posten og hadde fått tre masete meldingar med endelause kvakk, GISP! og fordelar med å vera ANDbonnent og medborgar av Andeby.

Eg har halde få talar i livet. Eg har teke ordet i fire gravferder og eitt bryllaup, og likar å stå framføre ei lita folkemengd og seia uventa ting. Men det har liksom stoppa der, ved kister i kyrkjer og minnestunder i bedehus.

I haust vart eg spurd om å «seia noko artig» på ein fest i Dag og Tid. Den talen fekk eg så god respons på at eg igjen tenkte at no skjer det. No er eg vorten oppdaga. Snart får eg nye tilbod om nye talar.

Men nei. Eit trist faktum om livet er at ingen ventar på deg. Ingen står og held døra open for deg til nye scener. Dei dørene må du finna og banka på sjølv.

Det var det eg gjorde då eg ein dag på heimekontoret oppglødd søkte opp «open mic Bergen» og fann at Standup Bergen har noko dei kallar for Humorlaboratoriet, kvar tysdag i Børskjelleren. Konseptet er «det beste av dei nyaste og det nyaste av dei beste».

Eg sende e-post til post@standupbergen.no, men fekk ikkje svar. Fort hamna eg i ein negativ tankespiral: Kvifor har dei ikkje svara meg? Er dei ikkje interesserte? Er eg for uerfaren? Har dei nok komikarar i stallen? Og verst av alt: Har dei noko på meg? Angsten melde seg, eg såg føre meg Gamlingen som går etter Olav i Olavs draumar, og kallar han for Atle og seier eg veit kven du er, eg veit kvar du kjem frå, eg veit kva du har gjort, Atle.

Men etter to dagar med ubehag fekk eg svar likevel: Kontakt oss heller på Facebook.

Der fekk eg tilbod om å stå i fem minuttar på det siste Humorlaboratoriet i år, altså tysdag denne veka, og takka ja med det same.

I dag hoppa eg på bussen og tok inn på hotell i Bergen sentrum. Med meg i veska hadde eg bøkene A Lifetime of No Respect but Plenty of Sex and Drugs av Rodney Dangerfield og How to Talk Dirty & Influence People av Lenny Bruce, to inspirerande standuplegender som kan seiast å representera kvar sin stil. Rodney Dangerfield, den konstant nervøse som retta på slipset og fekk no respect. Han vende seg innover og brukte seg sjølv som målskive. «Eg er så stygg at når eg opnar døra på halloween, gjev ungane meg godteri», sa han. «Det er ikkje lett å vera meg.»

Lenny Bruce peika utover, på absurde og sjølvmotseiande reglar i samfunnet, og vart saksøkt for ord han sa på standupscena. «He didn’t commit any crime», syng Bob Dylan. «He just had the insight to rip off the lid before it’s time.»

Kva stil skal eg ha? Kva arketype skal eg sjå til? Skal eg vera deadpan – den som aldri smiler? Skal eg glisa, vera sint, gestikulera, skal eg snakka med publikum?

Eg visste iallfall kva eg skulle ha på meg. Gjennom livet har eg funne ut at eg kler meg motsett av slik eg snakkar. Det inntrykket folk får av meg når dei ser meg, er det motsette av det som kjem ut når eg opnar munnen. Er eg lettkledd, er det som om eg snakkar på meg klede, snakkar på meg verde. Er eg derimot kledd med verde, litt strengt, uptight, har eg lettare for å vera dryg. Eg kler meg fint og snakkar stygt.

Difor går eg i silkeblusen eg har etter den borgarlege oldemora til mannen min, Borghild Andrea Baade-Mathiesen (1895–1970). Ho var vara på Stortinget for Høgre frå 1954 til 1957, og døydde medan ho planla 75-årsdagen sin, noko som passa dottera utmerkt; maten var alt bestilt, så gravferda trong det ikkje styrast mykje med.

Humor er forløysande. Ein god komikar kan snurpa deg fast og komma inn på noko vondt og sårt, for så å sleppa deg laus att, som ein åndeleg massasje.

«Eg er eit menneske, og ingenting menneskeleg er meg framand», skal den romerske komedieforfattaren Terents (ca. 190–159 f.Kr.) ha sagt. Noko av essensen i standup, slik eg ser det, er å røra ved noko me prøver å skjula, og såleis gjera dette menneskelege morosamt.

Me er ti personar som står denne kvelden, yngstemann er i 20-åra, eldste er ei kvinne på 68 som har drive med standup i rundt eitt år. Det er rift om desse plassane, forstår eg. Kvar veke vil rundt 25 komikarar stå her, men dei tek berre inn mellom åtte og ti, og nykomlingane vert prioriterte. Dei fleste andre i staben har høyrt det meste frå før. For det er slik ein standupkomikar jobbar, han tek dei same vitsane og terpar til dei sit.

Nett som når eg skriv og skriv om, igjen og igjen, kvar gong ein tekst skal på trykk i avisa, må ein vits endrast og spissast. Men i staden for at nokon les han og kommenterer, må du sjølv presentera han, ta til deg responsen frå eit publikum du ikkje kjenner, og lytta til kva dei andre komikarane har å seia. Det er ein sårbar situasjon. Men det er no eingong dette eg er dregen mot.

Som standupkomikar skal du finna den beste måten å seia akkurat det du vil seia på, og då er det berre å framføra det for eit publikum som gjeld.

– Eg vil rå deg til å ta opp lyden når du snakkar, seier Torstein L. Nesheim, som er konferansier.

– Då kan du sjølv høyra kva som fungerer, og kva du vil endra til neste gong.

Eg fylgjer rådet hans og har telefonen liggjande i opptak på bordet ved sida av meg.

Eg har skrive om standup her i avisa før, mellom anna har eg sagt at å ta ein standupkomikar for å vera dryg må vera den enklaste jobben i verda. Standup er ein munnleg sjanger. Å overføra det som vert sagt på standupscena, til ein skriven tekst som skal gje meining, er ei umogeleg oppgåve, og urettferdig overfor sjangeren. Så kva seier eg frå scena?

Eg kan fortelja bakteppet, ramma rundt vitsen min. Det dreier seg om angsten som kan koma når du sender meldingar og ikkje får svar, slik eg sjølv gjorde med Standup Bergen for litt sidan, og slik eg veit mange andre har det. Moralen er: Det kan vera tusen grunnar til at meldingsmottakaren ikkje svarar. Sjå på det som ein krim.

May Linn Clement

May Linn Clement er fast avisteiknar og skribent i Dag og Tid.