På idrettshøgskulen hadde eg praksis på Beitostølen Helsesportsenter. Her trefte me menneske med ulike funksjonshemmingar. Nokre sumde for fyrste gong, nokre vart hekta på boccia, mens andre konkurrerte på toppnivå i paraidrett.

Blant dei sistnemnde var ein nesten blind skiløpar som gjekk frå rettleiarane. Spora var djupe, ho kjende løypene og trong ikkje nokon til å kauke høgre og venstre. Ho mista synet gradvis og konkurrerte i klasse B1, klassa for heilt blinde. I denne klassa må alle ha teip utanpå brillene, slik at ingen får eventuelle synsfordelar.

Meir urettferdig kan det verke i dei andre konkurransane. For korleis kan det vere rettferdig at ein utan fot sym om kapp med ein utan arm? Korleis måler ein eigentleg funksjonsevne?

Klassifisering av parautøvarar starta i samband med Stoke Mandeville Games i 1948. Deltakarane var ryggmergskadde soldatar. For å gjere leikane rettferdige hyrte dei inn legar til å måle muskelstyrke og rørsleutslag for å fastsetje deltakarklassane.

Seinare vart det utvikla klassar etter diagnose, og utøvarar med cerebral parese skulle til dømes differensierast ut frå grad av spastisitet i armar og føter. Dette førte til altfor mange klassar med få utøvarar, og i OL i Seoul i 1988 vart det delt ut 35 gullmedaljar berre i 100 meter fri symjing.

Erfaring viste at medisinske undersøkingar ikkje var nok. Utøvarane måtte målast ut frå funksjonalitet i eigen idrett. Framleis gjer ein testar av utøvaren, men ein legg meir vekt på observasjon, i konkurranse og på trening. Klassifisørar med relevant yrkesbakgrunn avgjer til slutt kva klasse utøvaren høyrer til. Metoden er internasjonal og sikrar rettferd også på tvers av landegrensene.

Maren Bø