Ein kunne spørja om magien til Magnus Carlsen (28) var borte etter alle remisane – den nye verdsrekorden i klassisk sjakk med 21 remisar på rad frå oktober 2018 til midten av januar 2019. Men så losna det i den femte speletimen i sluttspelet mot verdstrearen Sjakhrijar Mamedjarov. Aserbajdsjanaren var den siste som slo Carlsen i klassisk sjakk, i juli 2018. Han vart den fyrste i verdseliten som no skulle kjenna på sluttspelmagien til «nye» Carlsen. Men den nye Carlsen er sjølvsagt berre ei litt betre utgåve av den «gamle» Carlsen, slik han vann partia sine for 4–5 år sidan. «Magnus anno 2014 er favorittspelaren min», svara han sjølv i haust på spørsmålet om kven som er den beste i sjakkhistoria. No er «Magnus anno 2019» ein god kandidat.

Vendepunktet

Her kom vendepunktet mot Mamedjarov i runde 6:

Carlsen–Mamedjarov. Carlsen spela eit fantastisk trekk: lauparen til feltet c4.

Carlsen skjøna noko paradoksalt: den kvite b-bonden kjem snøggare ned på sisterada og vert dronning enn den kvite a-bonden. Slikt er nesten umogleg for eit menneske å skjøna når ein ser at a-bonden er komen to steg lenger fram. Det er i slike augneblinkar ein ser venleiken i sjakken, at fire steg er mindre enn to når lauparen flyttar frå b5 og gjev b-bonden fritt leide. Det mest utrulege i denne stillinga, og det som gjorde at Mamedjarov gjekk feil eitt trekk tidlegare, er likevel noko anna: at den kvite kongen ikkje vert sjakk matt av dei svarte bøndene og tårnet. Men slikt har Carlsen og datamaskinane kontroll over.

I neste runde mot den unge russaren Vladimir Fedosejev (23) fekk Carlsen nokre problem i opninga som svart og måtte gå inn i eit tårnsluttspel med bonde under. For ti år sidan, i 2009, tapte han heilt det same sluttspelet mot Levon Aronjan. Men no har han lært og demonstrerte for stormeisterkollegaene som følgde partiet verda over, korleis ein held ei slik stilling til remis. «Det går framover», sa hovudpersonen nøgd etterpå. «For å halda motivasjonen oppe må han læra noko nytt i kvart parti», seier pappa Henrik Carlsen.

Kunstverket

Alle kommentatorane var samde i at Carlsen spela eit av dei beste partia i karrieren då han som kvit vann mot den kreative ungararen Richárd Rapport (22) i 8. runde. Diverre snakka Carlsen ned sigeren etterpå og sa at det ikkje var noko spesielt med partiet. Men berre sluttstillinga åleine er jo eit lite kunstverk:

Carlsen–Rapport. Svart er i trekket, men gav opp.

Svart kan ta tårnet med dronninga, men kvit vinn til slutt båe tårna med springaren (hesten). Ein fascinerande, liten variant.

Då Carlsen tok den tredje kvitsigeren på rad i runde 10, konstaterte han med eit stort smil: «Det er godt å sjå at eg får utteljing for alt slitet». Verdsmeisteren kunne knappast stå på beina etter 6,5 timar spel i ei stilling med ein heilt mikroskopisk føremon. Alle trudde partiet ville enda remis, men Carlsen heldt det gåande trekk for trekk. Motstandaren var ein middelaldrande mann på snart 50, ein av dei beste forsvarsspelarane i moderne tid. Dei ni siste klassiske partia sidan 2015 mellom Carlsen og Vishy Anand (49) har alle enda remis, men no fekk vi endeleg ein reprise på sluttspelklassikarane frå den fyrste VM-kampen i 2013.

Carlsen–Anand. Svart er i trekket, men gav opp.

Carlsen vinn partiet på den siste bonden. Anand kan ikkje stogga planen til Carlsen med å manøvrera springaren til b3 via d4. Deretter vil den kvite kongen hjelpa til og føra bonden inn til dronning.

Det var stort for sjakkpublikummet å fylgja sluttspelduellen mellom Carlsen og Anand, dei to gigantane i sjakken det siste tiåret. Når Carlsen på nytt har funne nykelen til siger mot Anand, er alt som det skal vera i sjakkverda.

Atle Grønn