Medan alle sat heime framfor skjermane sine, greip Carlsen sjansen og stabla på beina The Magnus Carlsen Invitational på Chess24.com, plattforma han sjølv eig. For at publikum og spelarane skulle ta initiativet alvorleg, måtte pengepremiane vera høge: 250.000 dollar på åtte spelarar. Ingen andre i sjakkverda enn Carlsen har musklar og kreativitet til noko slikt.

Spelarane var dei åtte mest interessante namna i 2020: Dei fem fyrste på verdsrankinga – Carlsen, Caruana, Ding Liren, Nepomnjasjtsjij og Vachier-Lagrave (dei to sistnemnde leier den fysiske og avbrotne kandidatturneringa) – og munnrappe Giri, lynsjakkfantomet Nakamura og kometen Firouzja. Spelarane sat heime i kvar si stue med kamera i alle vinklar for å unngå mistankar om juks, men dei kan garantert lita på kvarandre i den absolutte verdstoppen, der dei kjenner kvarandre som brør. Nivået på sjakkpartia var kan henda lægre enn vanleg, men intensiteten og spaninga var høgare.

Sårbar

Carlsen utfordrar seg sjølv og byr på seg sjølv. Ingen verdsmeister i historia har gjort noko liknande: å invitera dei hardaste motstandarane til eit heilt nytt format. Carlsen hadde alt å tapa, både prestisje og pengar. Og Carlsen er sårbar, som når han på den fyrste speledagen taper båe svartpartia i snøggsjakk mot Hikaru Nakamura. Men så vinn han båe kvitpartia, og på stillinga 2–2 tek han til slutt armageddonsigeren i lynsjakk.

Eg trudde Carlsen ville vinna denne turneringa ganske lett. Han har nemleg tenkt ut formatet for å kåra den beste sjakkspelaren – punktum. Eit dårleg trekk eller eit einskilt dårleg parti har lite å seia i ei turnering der ein duellsiger 2,5–1,5 gjev same utteljing som 4–0. Carlsen taper jo nesten aldri (sist gong i klassisk sjakk i juli 2018). Jamvel om dette var snøggsjakk, var det vanskeleg å tru at Carlsen kunne tapa to parti mot same motstandar på éin dag. Men det var nettopp det som skjedde alt fyrste dag mot Nakamura.

Så kom ei ny nestenulukke i 2. runde mot det 16 år gamle iranske geniet som spelar under FIDE-flagg. Carlsen hadde bestemt seg for å slå Alireza Firouzja 4–0, etter at han ei veke tidlegare hadde tapt ein nettduell med over 200 parti mot gutungen i eittminuttslynsjakk (sokalla bullet). 16-åringar er rett og slett ein hundredel snøggare med datamusa enn 29-åringar, men med 15 minutt på partiet og 10 sekund i tillegg per trekk, skulle ikkje det ha noko å seia.

Då Carlsen var i ferd med å ta leiinga 2–0, gjekk han i sjakk matt:

Firouzja–Carlsen, 2. parti, runde 2. Svart i trekket kan vanskeleg hindra kvit i å setja matt med dronninga til g6 (1–0).

Carlsen vann til slutt 2,5–1,5, men var ikkje nøgd med spelet. Verdsmeisteren skjerpa seg i dei neste rundane og hadde full kontroll mot Caruana og Vachier-Lagrave. I praksis var semifinalen nesten sikra før han tapte mot Giri i runde 5. Mot Nepomnjasjtsjij i runde 6 spela Carlsen med hovudet under armen, men vann til slutt armageddonpartiet.

Runde 7 var utan nokon sportsleg intrige då semifinalistane alt var klare, og Carlsen vart audmjuka av Ding Liren med tap 1–3. Det er sjeldan ein ser ein verdsmeister spela så dårleg. Den einaste i kongrekkja (16 verdsmeistrar sidan 1886) som kunne spela slik med eit smil, må vera Mikhail Tal (verdsmeister i 1960–61), som etter kvart vanta ei nyre og andre indre organ, men hadde eit ironisk blikk på sjakken og livet.

Finaledrama

Carlsen hatar å tapa, men ottast ikkje publikum. Han hatar å spela dårleg, men er ikkje redd for å hamna i situasjonar der ein spelar dårleg. Om sjakkverda vil ha ein verdsmeister som alltid spelar på topp, må ein ynskja seg ein verdsmeister som spelar lite. Den nykrona meisteren Mikhail Botvinnik gjorde ikkje éin feil på tre år, men han spela heller ikkje eit einaste parti mellom 1948 og 1951. Verdsmeister Bobby Fischer spela ikkje eit einaste turneringsparti på tjue år etter at han vann tittelen i 1972. Carlsen er ikkje slik. Carlsen spelar 200 bulletparti på éi natt mot ein gutunge frå Iran.

Det var no alvoret byrja. Dei to semifinalane er den beste sjakkunderhaldinga ein har sett på internett nokon gong. Nakamura og Caruana spela 2–2 i snøggsjakken før Nakamura vann lynsjakken, der han er rangert som nummer éin i verda føre Carlsen. I den andre semifinalen ottast Carlsen kva Ding Liren ville gjera med han.

Etter remis i det fyrste partiet fekk Carlsen eit lite initiativ i det andre. Men så tenkte han fem minutt på eitt trekk og gjekk rett i sjakk matt, som mot Firouzja i gruppespelet. Carlsen var skaka. Då han skulle revansjera seg i det tredje partiet, bukka han ein bonde alt i opninga. Spelet til Carlsen såg hjelpelaust ut.

Medan kommentatorane hadde gjeve opp verdsmeisteren, byrja han å kjempa seg attende i partiet. Åtaket til kvit vart sterkare og sterkare – og så gjekk kinesaren i ein sjakk matt!

Carlsen–Ding Liren, 3. parti, semifinale. Sluttstillinga. Svart vert matt på feltet e8 når kongen går til e7 (1–0).

Det fjerde semifinalepartiet vart så spanande som eit sjakkparti kan vera. Båe spelarane hadde fleire sjansar til å vinna partiet. Men den siste feilen var det kinesaren som gjorde – og Carlsen var i finalen.

I finalen spela Carlsen på sitt aller beste med kvit: To strategiske meisterverk gav to sluttspelsigrar mot Nakamura. Men med svart var verdsmeisteren framleis under pari. Han tapte det fyrste partiet og hadde store problem i det andre svartpartiet. Til slutt berga han likevel ein remis og vann 2,5–1,5.

Verten var ikkje på sitt aller beste desse to vekene. Men han hadde mykje å tenkja på. Publikum og gjestene var godt nøgde. Og det er jo ikkje dårleg å vinna den sterkaste netturneringa i historia. Carlsens evne til å fornya spelet – og sjølv stå som vinnar til slutt – er unik i sjakkhistoria.

Atle Grønn