Berre éin gong dei siste fem åra har Carlsen vunne på heimebane i Norway Chess, medan han to gonger har vore nummer to bak ein Sergej Karjakin i form. I turneringa i år er ingen i form etter at Carlsen fekk det for seg at han kunne vinna ved å krabba til mål. Fasiten éin runde før slutt er at feltet samlar seg i midten. Det gjer om ikkje anna at turneringa er spanande til siste trekk.

Og så var dei ni …

Lat oss byrja bakfrå med Ding Liren (25), rangert som nummer fire i verda. Kinesaren har spela heile 75 parti på rad mot verds­eliten utan tap. Han byrja solid i Stavanger òg med tre remisar. På fridagen vann han endeleg – men det var ein kokkekonkurranse i lag med Vishy Anand (48). Den indiske veteranen var den einaste av dei ti sjakkmeistrane som ikkje fekk minuspoeng for sausen. Han sat som eit skot. Ding Liren hakka grønsaker og smilte tappert, men tidlegare på dagen hadde han falle på flatmark under ein sykkeltur. Seinare vart det konstatert brot i hoftebeinet, og han vart lagd inn på sjukehus. Dei tre partia til Ding Liren vart annullerte, og framtidige motstandarar fekk ein ekstra fridag.

Den nye situasjonen skapa ubalanse i rekneskapet der nokre spelarar hadde ein fridag til gode. Det gjorde ikkje situasjonen betre at alle tok poeng frå alle, slik at ingen lenger visste kven som var i leiinga. Alle trudde det var Carlsen, men ein dag sat han i TV-studio som programleiar. Det var visst fridagen hans mot Ding Liren, og han ville styra showet sjølv.

Skandalar og nerdeprat

Carlsen sa eit par interessante ting for oss sjakknerdar. Han skulda Sergej Karjakin (28) og aserbajdsjanaren Sjakhrijar Mamedjarov (33) for å ha «fiksa» remispartiet sitt. Dei skal ha diskutert alle trekka saman på førehand. Slikt er under norsk moralsk standard anno 2018, meir som norsk høgdehus anno 1998. Norske aviser slo sjakkskandalen stort opp, men litt av lufta gjekk ut av ballongen då Mamedjarov roleg stadfesta det Carlsen hadde sagt. «Ja, når venen min og eg ikkje vil spela mot kvarandre, tek vi berre remis. Logisk, ikkje sant?» Karjakin har ikkje svara på skuldingane, men tapte brutalt mot amerikanaren Hikaru Nakamura (30) dagen etter at miniskandalen vart kjend.

Diverre har ingen funne eit system som kan hindra to frie sjeler frå å spela remis om båe ynskjer dette. Det er visst berre Carlsen og amerikanaren Bobby Fischer som aldri har drive med slikt – kven tør koma til Carlsen før partiet med ein ferdig trekkserie som endar i remis?

Det neste Carlsen sa, handla om Vishy Anand, som han jo slo i to VM-kampar i 2013 og 2014. «Anand forstår mykje meir sjakk enn folk trur. Eg fekk enorm vyrdnad for han då vi trena saman mellom 2007 og 2010. Aldri har eg kjent meg så liten som under treningspartia eg spela mot Anand.» Anand svara på lovorda med å vinna partiet i runde 7. Indaren var då i delt leiing med Carlsen. Men så tapte Anand i runde 8 mot den neste VM-utfordraren, Fabiano Caruana (25), som dermed tok over leiinga (sjølvsagt saman med Carlsen, han er jo alltid der).

Sjakkpsykologi

Kvifor kunne ikkje Carlsen berre vinna turneringa enkelt etter den gode starten i førre veke? Dette er sjakkpsykologi. Carlsen likar best å koma bakfrå, no måtte han vakta på leiinga si. Handa hans byrja spela passivt med ei rad keisame remisar som resultat. Rett nok var han framleis stor i kjeften og minte motstandaren Wesley So (24) om dei 12 tidlegare oppgjera deira før dei skulle møtast i Stavanger: «So har aldri makta setja meg på noka prøve. Eg kan alltid ta remis mot han om eg vil.» Carlsen gløymde å seia «bank i bordet» for slike ting seier ein ikkje ustraffa, korkje i sjakken eller livet.

So–Carlsen, sluttstillinga.

Kvit går i neste trekk med fribonden til c7 og tårnet til b8. Svart, altså Carlsen, kan ikkje anda i denne stillinga. Carlsen fekk dermed det fyrste tapet sitt mot So nokon gong. Og det var heilt fortent. «So spela eit imponerande godt parti», sa ein meir audmjuk verdsmeister etterpå.

Etter åtte av ni rundar (men berre sju parti) har ingen av spelarane meir enn «pluss éin». Dette er sjakksjargong og tyder at ein har vunne eitt parti meir enn ein har tapt. I leiinga kjempar Carlsen mot tre amerikanarar, alle med fire av sju poeng: Caruana, Nakamura og So. Siste runde vart spela torsdag ettermiddag, men om det går til omspel med fire mann, kan det henda at avgjerda kjem fyrst på fredag.

Atle Grønn