May Linn Clement

maylinnclement@hotmail.com

Okei, så har eg felt eit tre. Men kva no?

På same måte som me hadde ei laus avtale om å fella treet, har onkel Kjell og eg ei laus avtale om å saga det opp i kubbar.

– Me tek det ein dag det passar, seier han.

– Treet ligg der, det. Det spring ingen veg.

Nei, hadde det berre vore så vel, tenkjer eg. For tida går, mai vert til juni, og juli, august, og eg gjer alt anna enn å gå i skogen og dela opp treet mitt.

Treet som ligg der, heng over meg. Kvar gong eg passerer det, får eg ein snev av dårleg samvit. Er det ikkje typisk meg å byrja på nye prosjekt med godt mot, men ikkje fullføra dei?

Er trefellinga siste tilskot på lista over desse innfalla eg stundom får, om at no skal eg ta fatt på noko nytt, for så å gje meg like over startstreken? Som då eg nett hadde flytta til Austevoll, fått eit vikariat i lokalavisa og fann ut at eg trong ein fritidssyssel?

Eg var 23 år og hadde ingen jamgamle vennar i kommunen. Eg hadde ikkje ein gjeng, ikkje ein klubb. Den eine gongen eg vart invitert heim til nokon, dei var ei gruppe kvinner som skulle samlast i ein sofa og eta kaker, viste det å vera eit kamuflert Tupperware-treff.

Eg kjende meg dum som ikkje hadde forstått det før, men skjulte dette ved å kjøpa kvitlaukskuttaren som vart demonstrert.

Eg hadde ingen å vera saman med etter arbeid, utanom besteforeldra mine.

Så eg fekk føre meg at eg skulle få meg ein hobby.

Den lokale bridgeklubben arrangerte nybegynnarkurs. Me var to som møtte, noko som viste seg å vera ein auke på to personar frå dei føregåande nybegynnarkursa. Klubbleiaren stråla, no var det berre å smi medan jarnet var varmt. Eg fekk startpakke og låna nokre medlemsblad som han gjerne ville ha tilbake, for han hadde berre eitt eksemplar.

Eg likte å koma på bridgekveldane, det var eit godt og inkluderande miljø, men eg hadde ikkje fast makker, slik dei fleste andre hadde. Dei var ektepar, brør og kompisar, eg var det nye friske blodet som skulle satsast på.

Det var nokre kveldar eg ikkje møtte på bridgen, og då var leiaren på meg med ein gong: Var det feil vekedag? Skulle dei endra klokkeslettet? Kva vekedag og klokkeslett passa best for meg? Ville eg låna fleire medlemsblad?

Det verka som heile klubben handla om å innretta seg etter meg og tida mi, og eg trekte meg unna. Så godt likte eg faktisk ikkje brigde.

Hobbyjakta nådde nye høgder då eg skulle bli pilot. Ja, det er heilt sant. Mikroflypilot i Stord flyklubb. Det byrja med at eg skreiv ein reportasje om ein lokal flygar, Otto, vart med han opp i skyene og vart frelst. Me fauk over Austevoll, over skogen, og i det me nærma oss huset mitt, sa Otto at no kunne eg ringja besteforeldra mine og be dei gå ut på terrassen og vinka. Eg zooma inn med telelinsa og tok bilete av dei.

Det eldste av dei tre flyfotoa eg har av huset, er frå seint på 1940-talet og er handkolorert. På biletet står unge besto ute med ei rive, medan svigerfar hennar, oldefar min, står på trappa. Han budde sjølvsagt heime saman med familien. Begge skuggar for augo med eine armen og ser mot himmelen, dei lurer nok på kva som skjer der oppe.

– Og no kan du overta spakane, sa Otto etter fotograferinga, og eg gjorde det.

Det var så leikande lett å fly, og han sa det òg, berre nokre enkle prøvar, så kan du ta sertifikatet og fly heilt åleine. Dessutan var det eit godt og inkluderande miljø. Før me hadde landa, var eg seld. Eg skulle bli pilot, han kunne berre melda meg opp til neste kurs. Eg prenta ut mikroflyhandboka og fekk låna den obligatoriske teorien frå klubben.

Som lokalavisjournalist var det både ein fordel og ei ulempe på same tid, denne ekstreme interessa eg fekk for det eg skreiv om nett der og då. For tre veker seinare, då saka var trykt og eg var langt inni neste reportasje, om ei som hadde sydd over femti svartsaumdukar til basaren på betelskipet «Elieser», var ikkje pilotdraumen like stor. Då skulle eg byrja å sy.

Eg køyrer forbi treet stadig vekk, ser sommaren koma og nesten dekkja det heilt av bregnar.

– Har du saga det i kubbar no?

Far min, som for høvet har lånt meg ei motorsag, ei såkalla damesag – ei nettare og difor meir feminin utgåve frå Stihl – byrjar å leggja seg opp i prosjektet mitt.

– Vert treet liggjande lenge, vert veden hard og vanskeleg å saga i. Damesaga er ikkje eigna til å saga i hard ved, seier han.

Då må eg ha ei sterkare sag.

Kanskje er eg ikkje skapt for å bu i ein gamal einebustad? Veninna mi, Åse, bur i blokk på Carl Berner i Oslo. Heile livet hennar, alle gleder og bekymringar, handlar om det som er anten utanfor ytterveggen eller innanfor innerveggen. Alt det andre, altså dei rundt femti centimetrane som er mellom innerveggen og ytterveggen, treng ho ikkje bry seg om.

Isolasjon, vindsperre, luftsperre, stenderar, berebjelkar, vindauge, kablar, røyr, inntak, avlaup og alt som har med ei ytterdør å gjera, frå lås og handtak til hengsler og automatisk lukkemekanisme, slikt treng ikkje ho tenkja på – så lenge ho ikkje sit i styret. Sjølv noko så elementært som oppvarming av heimen bruker ikkje ho tankekraft på. 1. oktober kjem det lapp i heisen om at no kan radiatoren trykkjast på, så vil fjernvarmen ta seg av resten.

– Det einaste eg må hugsa, er å lufta radiatoren ein gong i året. Elles byrjar det å surkla i røyra, og då kjem det sint melding på facebookgruppa til blokka, seier ho.

Slik er det å bu i blokk utan vedomn. Det er alltid varmt hos Åse, sjølv om ho aldri tenkjer på brensel.

Menneske kler av seg om sommaren og på seg om hausten. Plantar kler på seg om sommaren og av seg om hausten. Nett der er me ulike.

Det er det eg likar best med hausten. For eg slit med å halda terrenget mitt, hagen min, nede. Det vert for mykje bløming, og alt eg har av buskar, veks over hovudet på meg, eg maktar ikkje ta alt. Rekk ikkje over det. Eg meiner, eg prioriterer det ikkje.

Blada på epletreet vert fleire og fleire, graset høgare og høgare, hekken breiare og breiare, rododendronane større og større. Tek det aldri slutt, alt dette livet rundt meg? Eg vert pressa frå alle kantar, men så – BOOM! – der kjem hausten, som eit slag med påminning om at, jo, det tek slutt. Heldigvis. Det nye livet som av dauden grodde i vår, skal òg visna.

Grønt vert gult, brunt og døyr. Bregnane over treet mitt òg.

No kan alle sjå den felte fura igjen, der ho ligg på fjerde månaden langs fylkesvegen i skogen. Ho har ikkje sprunge nokon veg.

Det er september. I vernebukse og damesag køyrer eg til skogs saman med onkel Kjell og tante Helga. To timar seinare er 43 kubbar med oss tilbake i tilhengjaren. No skal eg kløyva, og eg gjev meg ikkje før eg er ferdig. Etterpå skal eg stabla, og alle som passerer meg, skal syta for å gni det inn: Denne veden vert ikkje turr til vinteren.