May Linn Clement

maylinnclement@hotmail.com

– Du kan leggja det tettare enn det, seier bror min.

Eg har vore i skogen med onkel Kjell, sagd treet mitt opp i emne på 30 centimeter og fått dei til gards i tilhengjar. Utanfor løa hans sat eg i nokre timar og kløyvde veden til kubbar, for så å trilla han heim i trillebår. No lør eg kubbane ute, oppå to pallar eg har lagt ned der eg trur det må vera den beste plassen for turk, for det var her besten lødde veden sin.

Medan eg står her og stablar, kjem bror min og legg seg oppi arbeidet.

– Du treng ikkje gjera det så nøyaktig. Det kjem til å turka uansett, seier han og byrjar å lø saman med meg.

– Eg skal hjelpa deg å verta ferdig, seier han.

Her skulle eg ynskja eg kunne ha skrive kor hyggeleg og gjevande det er å stå slik saman, to sysken og ein haug med ved, men det ville vore lygn. For eg vil ikkje ha meiningane hans no. Eg vil ikkje ha hjelp for å bli fortare ferdig. All veden kjem frå eitt tre, eg har felt det, kløyvd det, og no vil eg stå her åleine og stabla veden på min måte.

I barndomsheimen min er eit bilete av far saman med alle dei fem brørne. Biletet vart teke på 1970-talet, i bryllaupet til eine onkelen min. Dette var siste gongen alle seks brør var saman. Ikkje lenge etter rauk to av dei uklår, og det balla på seg.

Då eg var lita, syntest eg dette var fælt. Tenk å ha sysken ein ikkje snakkar med. Ein ting er at born og ungdommar kan krangla, men vaksne sysken som ikkje maktar å ha kontakt? Eg syntest det var flautt.

Men så vart eg eldre, og oppdaga at alle familiar har noko av det same. Her hadde eg gått i årevis og vore flau over noko som skjer overalt. Verda er full av kompliserte sysken- og familieforhold.

Då eg sat og kløyvde denne veden, delte dei heile, runde emna i kubbar på fire, eller åtte, eller seksten, tenkte eg på syskena mine. Kva skal til for at eg kløyver bandet mellom oss?

Eg er yngst av tre, og no skal eg fortelja dykk noko som de eldre sysken blant lesarane kanskje ikkje er klare over: Veslesyster veit alt om dykk. Ho let som ingenting, men ho veit. Ho veit om dei svakaste punkta, om alle gøymestadane, og veslesyster er meister i å leggja ting tilbake nett slik dei låg.

Å fantasera vert ofte nytta i positiv forstand. Om noko ein ynskjer skal skje, noko ein vert glad av å sjå føre seg. Eg ynskjer ikkje at det skal skje, men eg fantaserer stundom om å kutta banda til syskena og foreldra mine. Blokkera nummera deira, aldri meir kontakta dei. Når folk spør korleis det går med mor mi, skal eg seia at det veit eg ingenting om, for eg har ikkje snakka med henne på sju år. Av og til skal eg høyra om folk som har sett far min, han er vorten så gamal og bøygd, seier dei. Det veit eg ingenting om, seier eg, eg visste ikkje eingong at han framleis levde.

Men dette er berre fantasi, for eg har akseptert lagnaden min som yngste dotter i familien Clement. Når det gjeld far min, har han og eg ei avtale om dødsannonsen hans. Der skal det stå: Like kjært som blomar er gåvekort frå Vinmonopolet.

Eg likar å stabla ved. Å finna kubbar som passar saman for å byggja tårn i kvar ende av pallen, stabile sider. Eg finn det meiningsfullt, fordi dei same kubbane ein gong skal brennast inne og gje varme, gjera at borna mine ikkje frys i hel.

Ja, det er meiningsfullt, samtidig som det er heilt meiningslaust. Veden skal uansett brennast til slutt, så det treng ikkje vera så fint. Bror min har rett i det. Eg treng ikkje vera så nøyen.

Det er ikkje i vedstablinga eg legg sjela mi. Det er så mange andre som stablar veden betre enn eg, mellom andre tante Helga. Vedlada hennar er gode å sjå på, dei gjev kjensle av noko som går opp i opp.

Sjela mi legg eg i oppvaskmaskina. Der stablar eg heilt åleine. Ingen kommenterer kor fint det er sett inn i maskina, for ingen ser det. Ingen skryt av kor godt planlagt det er med kjørla, slik at spylinga kjem til overalt.

Eg kan stå og ommøblera på tallerkar og glas, knivar og gaflar i mange minutt, byggja det opp på ein perfekt måte, og kjem det ein kopp i siste liten, sjølv når det verkar fullt, så gjer eg ein innsats og stokkar om igjen. Eg kallar det oppvasktetris.

Dei som har vore gjestar hos meg fleire gongar, veit dette om meg, at oppvaskmaskina er min stad. Det plagar meg når gjestar skal vera så hjelpsame at dei vil setja inn i maskina etter seg, for dei gjev meg berre meirarbeid. Fyrst skal eg spela takksam for at dei er takksame, men når dei har gått ut av kjøkenet, må eg stå og stokka om, ta opp att garnet dei har strikka feil, for så å gjera det på min måte.

Men eg kjenner at eg har ikkje denne kjensla for vedstabelen. Eg tek ikkje opp att garnet etter bror min.

Det er ikkje rart at sysken slår opp, skil lag, bryt kontakten. Kanskje kan det vera trist, men det som er tristare, er at sysken som ikkje vil ha noko med kvarandre å gjera, som vil bruka livet på heilt andre ting enn å vera saman med kvarandre, trassar dette og tvingar seg til å vera saman, nett som i gamle dagar, tett, tett saman, slik at dei rundt skal verta glade.

Det som er rart, det som er ein kunst, er at så mange sysken faktisk har kontakt. At dei snakkar saman. Ringjer kvarandre og besøkjer kvarandre. At dei orkar dette, finna saman med den spira dei ein gong vaks opp ved sida av.

Det er ikkje gjeve at to frø som er sådde tett, skal koma overeins for alltid.

Sjå berre i skogen.

Kva er den perfekte avstanden mellom trea i skogen? Nokre står for tett. Det gjekk sikkert fint dei fyrste åra, då trong dei ikkje så mykje plass rundt seg. Kanskje var det trygt å ha nokon andre så nært.

Men så vert dei høgare og vil strekkja ut armane, men det går ikkje. Dei veks i einannan. Greinene står i vegen for kvarandre, kveler kvarandre, hindrar at dei får utvikla seg og nå potensialet sitt som tre, verta den beste versjonen av seg sjølv. Det ser ut som dei fører ein saktegåande kattekrig, der dei står og klorar mot kvarandre.

Andre er heilt åleine. Dei står midt i opne område, men ser ut til å ha mista alle rundt seg, om det nokon gong var nokon rundt. Det er som dei andre trea lèt som dei ikkje ser desse einstøingane. Fell desse trea, går dei rett i bakken.

Andre igjen står slik til at når eine treet fell, så tek eit anna imot det – medan treet framleis har røtene i bakken! Det eine held det andre oppe med greinene, og begge trea lever vidare.

Dette trur eg må vera den beste avstanden mellom tre, og sysken.