Teknologi
Morgondagens atomenergi
Figur 2. Saltsmeltereaktor.
Foto: Wikipedia
Eg svaiar øvst i Vor Frelsers kirke i København. Eg har ein leksjon i open avgrunn. Eg prøver å kvitta meg med høgdeskrekken. Det same gjorde Axel i 1863 i romanen Reisa til jordas indre av Jules Verne. Han førebudde seg på turen innover, eg derimot skal utover. Eg tviheld på rekkverket mens eg ser meg rundt.
I det fjerne tronar det svenske atomenergiverket Barsebäck som danskane fekk stengt i 2005. Eg ser ned på Folketinget som i fjor forlengde forbodet mot atomenergi, men i 2016 opna den danske regjeringa for forsking på thoriumbaserte teknologiar. Danskane er nokre luringar. Dei satsar på å eksportera og tena store pengar på det dei sjølve ikkje vil ha.
Eg hevar blikket mot Titangade 11, der Seaborg Technologies er i godt gang med å laga nye atomenergiløysingar med saltsmeltereaktor som fiksar dei gamle problema. Dei har 90 prosent private investorar og har fått pengar av den danske staten. Før eg vitjar dei, skal eg ut på ein reise i tid og verdsrom i Tycho Brahe Planetarium.
Eg sit og et ein hamburgar i halvmørkeret. Ein gjer tydelegvis kva som helst for å stappa kunnskap i den oppveksande slekta. Over og rundt meg vert dei fyrste stjernene etter den store smellen danna. Gravitasjon trykkjer det lette grunnstoffet hydrogen saman til det vert varmt og tett nok til å starta produksjonen av det tyngre helium. I denne samansmeltingsprosessen vert det frigjeve store mengder energi. Det er slik sola gjev oss varme her på jorda.
Dette er vel og bra, men korleis vert dei tunge grunnstoffa laga? Kvinna som held føredraget, svarar før eg får henta fram gammal kunnskap frå hjerneborken. Alle grunnstoff tyngre enn jarn (56FE) krev det energi for å laga. Det skjer i supernovaer når store stjerner eksploderer og vert til nøytronstjerner eller svarte hòl.
Eg lukkar auga og ser i mitt indre figur 1. Han viser bindingsenergi per nukleontal. Jarn har høgast bindingsenergi og er difor det mest stabile grunnstoffet. Ved å smelta saman (fusjonera) grunnstoff med lågare nukleontal enn jarn kan ein få frigjort mykje energi. Frå hydrogen til helium heile 17,6 MeV (1 MeV=4,45*E-20 kWh), ifylgje Einsteins E=mc2.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
