Hausten er tida for bognande grønsaksdiskar. Kjøleskapet mitt liknar no aller mest på Gartnerhallen, og det gjeld å passe på å bruke godsakene før dei mistar spensten og smaken. Og hugs at grønsaker ikkje trivst så godt i moderne kjøleskapsskuffar nedst: Dei har det betre i litt høgare temperatur på nest øvste hylle.

Nyleg kom eg over ei oppskrift på toskansk grønsakssuppe frå Gino D’Acampo, de veit denne kjekke italienaren som reiser rundt på vakre stader i Italia og lagar godsaker utandørs, sendt på NRK TV. Kokebøker skriv han også, og dei kan alle tilrådast.

Ribollita tyder «kokt om igjen», det vil seie at ho, som dei fleste tilsvarande gryter, profitterer sterkt på ei natt i kjøleskapet, så smakane og aromaane får tid til å setje seg. Det er eit prinsipp eg held i hevd så sant eg har tid, sjølv om eg vanlegvis gjer mange endringar i oppskrifter.

Ei oppskrift er berre ein idé, og alle idear har godt av å bli utfordra. Somme har det slik at dei lèt vere å lage ein rett fordi dei manglar éin einaste ingrediens, noko som naturlegvis er berre tull. Det får vere måte på å tru på autoritetane. Kvar har vi det frå? Luther? Hallesby? Å lage mat handlar om å vere kreativ og utnytte det du har.

I Ginos oppskrift foreslår han å tilsetje pølser, og det er en fin smakssetjar som også gir litt protein, men aller første steg i oppskrifta hans er då å steike pølsene i bitar i eit snautt kvarter. For ei sløsing med tid! Nei, då tek eg heller til med neste trinn – å koke to til fire plommetomatar i terningar, saman med ein boks hermetiske tomatar; for, som lesarar av denne spalta til det keisame har blitt prenta inn, tomatar blir berre betre jo lenger dei kokar, og tilfører retten umami i lange banar.

Når tomatane godt og vel er på kok, mortar eg ei klype fennikelfrø. Tre fedd hakka kvitlauk, seier Gino så. Det blir sjølvsagt ikkje noko av. Eg doblar alltid mengda kvitlauk. Eg deler så opp tre selleristilkar, to gulrøter og ein stor raudlauk, det er vel og bra, men så seier Gino at eg også skal ha med ein potet. Niks. Poteter i slike rettar blir berre graps, etter mi erfaring. Så den droppar eg.

Grønsakene surrar deretter eit drygt kvarters tid i gryta med lokk i litt olivenolje, saman med fennikelfrøa, ei klype chiliflak og eit laurbærblad. Blandinga skal ikkje få farge, så rør om av og til, og pass på. Neste trinn er ein boks bondebønner (cannelini), men – skulle du sett – det har eg ikkje. Men eg har då ein boks kikerter i skapet! Dei er vel så bra, og dei toler koking mykje betre. Så no tilset eg kikertane og tomatblandinga i den store gryta.

Gino påstår no at eg skal ha i to skiver smuldra landbrød. Nei, nei, nei. Det er sånt som italienarar driv med fordi dei har så enormt mykje brød til overs, sidan dei serverer brød til alle måltid. Det er ein tradisjon som for så vidt gav meining i tidlegare tiders jordbrukssamfunn, då folk trong dugeleg med karbohydrat for å halde ut i gardsarbeidet. Men i dag, når dei fleste sit på rumpa framfor fjesboka på PC-en eller Dagsrevyen på TV, kan det vere like greitt å droppe brødet. Vi treng det ikkje. Det blir berre graps av det òg, i denne samanhengen, meiner no eg.

I gryta trengst ifølgje oppskrifta sju desiliter kraft, men eg har berre fem desiliter. Null problem. Dei siste to desiliterane kan vere vatn, raudvin, kvitvin eller til og med øl, og væska frå kikertane går også i.

Oppskrifta seier så 300 gram hakka grønkål. Det finst naturligvis ikkje i den lokale Joker-butikken min, så då brukar eg spinat i staden – ferske fine blad med babyspinat, som eg hakkar, men frosen hadde vore like greitt. Dette skal så koke på svak varme i om lag ein halvtime. Og den tida er naturligvis den beste til å steike pølsene.

No er suppa snart ferdig. Ha i pølsene, eller la ho vere vegetarisk. Smak til med salt og pepar og fisk ut laurbærbladet. Lat kvar tallerken få ei skei av den beste olivenoljen din. Viva Italia!

Dagfinn Nordbø er satirikar og tekstforfattar.