JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

MatFeature

Nesten norsk snøggmat

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Av potet er vi komne, til potet skal vi bli. For travle dagar er det ikkje noko gale med ferdigkokte mandelpoteter.

Av potet er vi komne, til potet skal vi bli. For travle dagar er det ikkje noko gale med ferdigkokte mandelpoteter.

Alle foto: Dagfinn Nordbø

Av potet er vi komne, til potet skal vi bli. For travle dagar er det ikkje noko gale med ferdigkokte mandelpoteter.

Av potet er vi komne, til potet skal vi bli. For travle dagar er det ikkje noko gale med ferdigkokte mandelpoteter.

Alle foto: Dagfinn Nordbø

4483
20230113

Purre

Allium ampelobrasum kjem frå same stamme som lauk, sjalottlauk, kvitlauk, vårlauk og graslauk. Snakk om ein av naturens beste oppfinningar!

Ha alltid purre i hus. Bruk også det grøne til å lage purreolje: Kok han hakka i fem minutt i nøytral olje. Sil av og bruk til dømes som topping på supper.

4483
20230113

Purre

Allium ampelobrasum kjem frå same stamme som lauk, sjalottlauk, kvitlauk, vårlauk og graslauk. Snakk om ein av naturens beste oppfinningar!

Ha alltid purre i hus. Bruk også det grøne til å lage purreolje: Kok han hakka i fem minutt i nøytral olje. Sil av og bruk til dømes som topping på supper.

Eg lova å kome tilbake med norsk snøggmat her i spalta, sidan eg var i overkant italiensk og kontinental førre gongen. Men spørsmålet er jo: Kva er autentisk norsk, bortsett frå gamalost?

Det italienske kjøkenet finst jo heller ikkje, berre regionale kjøken frå fleire delar av det langstrakte landet. I det rike nord brukar dei mykje smør og andre mjølkeprodukt, mens i det fattige sør har det vore ei heilt anna soge.

Pastaen og pizzaen er eigentleg ein del av cucina povera, dei fattiges kjøken. Derifrå har det spreidd seg verda over: Mac & cheese var opphavleg ein italiensk rett som innvandrarane hadde med seg til USA, med makaroni og ost, og så kom dei flittige amerikanarane til og industrialiserte han med så stor suksess at det blei milliarddollargeskjeft.

Noko av årsaka var at dei i tøffe tider fekk prisen for ei pakke mac & cheese heilt ned i 50 cent, og dermed kunne ein familie på fire få middag for den prisen, med eit greitt innhald av protein, karbohydrat og feitt. Mykje av suksessen kom av at det under krigen var mogleg å få ei pakke for eit klipp på rasjoneringskortet.

Sanninga om mange matrettar er kanskje at ingen eigentleg veit noko hundre prosent eksakt om opphavet, men at populære rettar reiser verda over og inn på menyane rett og slett fordi både vaksne folk og småfolk likar det.

Det grøne på purren er strålande. Vask han godt, og ikkje høyr på dei som ikkje brukar han.

Det grøne på purren er strålande. Vask han godt, og ikkje høyr på dei som ikkje brukar han.

Så var det snøggmaten: La oss byrje med potet- og purrelauksuppe, som vi gjerne kan kalle norsk fordi potet og purre er enkle ingrediensar som vi sjølve dyrkar her i Noreg. Men så er ho jo opphavleg fransk, under namnet vichyssoise, og ho kan like gjerne nytast kald som varm.

Til fire personar brukar du den grøne delen av ein stor purre og, om du vil, tre fedd knust kvitlauk (heia Frankrike!) og 300 gram kokt mandelpotet i terningar. (For dei stressa typane vil eg faktisk tilrå ferdigkokte sous vide-mandelpoteter, som kjem vakuumpakka og held seg på kjøl ei vekes tid. Knust kvitlauk finst også å få på glas og er framifrå.)

Hakk og surr lauken og purren i olje i fem minutt til han er mjuk og fin. Vil du ha endå meir lauksmak, bruk ein halv hakka lauk i tillegg, eller doble mengda av purre. Ha i potetene, tilset 4 desiliter kraft (eller buljongterning og vatn), 1 desiliter fløyte og 3 desiliter mjølk, eller bruk halvparten av kvar. La suppa småkoke eit kvarter, køyr eit par rundar med stavmiksaren, så er det klart! Smak til med salt, pepar og sitronsaft.

For eit fullt måltid kan du ha i til dømes gode protein som baconterningar, restar av steikt kylling, reker, spekeskinke, salami eller det du måtte ha i hus. Med godt brød ved sida av er dette snøggmiddag god som nokon.

Ha gode protein i purresuppa. Kva du vil, og gjerne restar.

Ha gode protein i purresuppa. Kva du vil, og gjerne restar.

Og kva åt Skipper’n då han skulle ha seg mat? Taratatatatata! Ein boks spinat! Vi over 60 hugsar framleis desse spinnville kortfilmane, med ein lett valdeleg ekssjømann som åt spinat for å bli sterk. (Eg trudde på det, eg. Men eg trudde også på at ein fekk musklar av sukkerpålegget Sunda. Reklamen går jo rett inn i uskuldige born.)

I ei spinatsuppe kan du bruke kva slag spinat du vil, gjerne frisk og nyvaska, om du har, men det lettaste er sjølvsagt ein boks eller dei flotte frosne. Suppebasen er den same: Hakk og fres ein lauk og kvitlauk etter smak blankt. Tilset 200 gram spinat. Er han fersk, surr til han fell saman. Ha i ein dryg halvliter kraft, kok i ti minutt, ha i litt fløyte, inn med stavmiksaren og hurra: Middagen er klar. Same regel her: Ha i noko velsmakande protein, og et brød til.

Skipper’n kom til å ta eit dårleg bilde her. Han beklagar og seier han ikkje hadde ete spinat på lenge.

Skipper’n kom til å ta eit dårleg bilde her. Han beklagar og seier han ikkje hadde ete spinat på lenge.

Så har vi den ultimate snøggmiddagen her i stova: omelett. I kjøleskapet må du alltid ha eit glas soltørka tomatar i olje. Fres nokre purreringar i litt olje frå glaset og tilset baconterningar og litt av tomatane. Lat det surre på svak varme, pisk saman tre egg og ha dei i panna oppå grønsakene og baconet. Øvst legg du urter – ferske eller tørka – og eit lag høvla eller riven ost av kva type du vil, unntatt brunost (!).

Ha på lok og pass varmen, så det ikkje brenn seg. Når omeletten er nesten stivna, brettar du han i to med ein steikespade og serverer han. Berre gudane veit kor mange gonger denne har redda livet mitt. Ikkje at eg trur på dei, men ha ei god helg!

Dagfinn Nordbø er satirikar og tekstforfattar.

post@nordbo.no

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Eg lova å kome tilbake med norsk snøggmat her i spalta, sidan eg var i overkant italiensk og kontinental førre gongen. Men spørsmålet er jo: Kva er autentisk norsk, bortsett frå gamalost?

Det italienske kjøkenet finst jo heller ikkje, berre regionale kjøken frå fleire delar av det langstrakte landet. I det rike nord brukar dei mykje smør og andre mjølkeprodukt, mens i det fattige sør har det vore ei heilt anna soge.

Pastaen og pizzaen er eigentleg ein del av cucina povera, dei fattiges kjøken. Derifrå har det spreidd seg verda over: Mac & cheese var opphavleg ein italiensk rett som innvandrarane hadde med seg til USA, med makaroni og ost, og så kom dei flittige amerikanarane til og industrialiserte han med så stor suksess at det blei milliarddollargeskjeft.

Noko av årsaka var at dei i tøffe tider fekk prisen for ei pakke mac & cheese heilt ned i 50 cent, og dermed kunne ein familie på fire få middag for den prisen, med eit greitt innhald av protein, karbohydrat og feitt. Mykje av suksessen kom av at det under krigen var mogleg å få ei pakke for eit klipp på rasjoneringskortet.

Sanninga om mange matrettar er kanskje at ingen eigentleg veit noko hundre prosent eksakt om opphavet, men at populære rettar reiser verda over og inn på menyane rett og slett fordi både vaksne folk og småfolk likar det.

Det grøne på purren er strålande. Vask han godt, og ikkje høyr på dei som ikkje brukar han.

Det grøne på purren er strålande. Vask han godt, og ikkje høyr på dei som ikkje brukar han.

Så var det snøggmaten: La oss byrje med potet- og purrelauksuppe, som vi gjerne kan kalle norsk fordi potet og purre er enkle ingrediensar som vi sjølve dyrkar her i Noreg. Men så er ho jo opphavleg fransk, under namnet vichyssoise, og ho kan like gjerne nytast kald som varm.

Til fire personar brukar du den grøne delen av ein stor purre og, om du vil, tre fedd knust kvitlauk (heia Frankrike!) og 300 gram kokt mandelpotet i terningar. (For dei stressa typane vil eg faktisk tilrå ferdigkokte sous vide-mandelpoteter, som kjem vakuumpakka og held seg på kjøl ei vekes tid. Knust kvitlauk finst også å få på glas og er framifrå.)

Hakk og surr lauken og purren i olje i fem minutt til han er mjuk og fin. Vil du ha endå meir lauksmak, bruk ein halv hakka lauk i tillegg, eller doble mengda av purre. Ha i potetene, tilset 4 desiliter kraft (eller buljongterning og vatn), 1 desiliter fløyte og 3 desiliter mjølk, eller bruk halvparten av kvar. La suppa småkoke eit kvarter, køyr eit par rundar med stavmiksaren, så er det klart! Smak til med salt, pepar og sitronsaft.

For eit fullt måltid kan du ha i til dømes gode protein som baconterningar, restar av steikt kylling, reker, spekeskinke, salami eller det du måtte ha i hus. Med godt brød ved sida av er dette snøggmiddag god som nokon.

Ha gode protein i purresuppa. Kva du vil, og gjerne restar.

Ha gode protein i purresuppa. Kva du vil, og gjerne restar.

Og kva åt Skipper’n då han skulle ha seg mat? Taratatatatata! Ein boks spinat! Vi over 60 hugsar framleis desse spinnville kortfilmane, med ein lett valdeleg ekssjømann som åt spinat for å bli sterk. (Eg trudde på det, eg. Men eg trudde også på at ein fekk musklar av sukkerpålegget Sunda. Reklamen går jo rett inn i uskuldige born.)

I ei spinatsuppe kan du bruke kva slag spinat du vil, gjerne frisk og nyvaska, om du har, men det lettaste er sjølvsagt ein boks eller dei flotte frosne. Suppebasen er den same: Hakk og fres ein lauk og kvitlauk etter smak blankt. Tilset 200 gram spinat. Er han fersk, surr til han fell saman. Ha i ein dryg halvliter kraft, kok i ti minutt, ha i litt fløyte, inn med stavmiksaren og hurra: Middagen er klar. Same regel her: Ha i noko velsmakande protein, og et brød til.

Skipper’n kom til å ta eit dårleg bilde her. Han beklagar og seier han ikkje hadde ete spinat på lenge.

Skipper’n kom til å ta eit dårleg bilde her. Han beklagar og seier han ikkje hadde ete spinat på lenge.

Så har vi den ultimate snøggmiddagen her i stova: omelett. I kjøleskapet må du alltid ha eit glas soltørka tomatar i olje. Fres nokre purreringar i litt olje frå glaset og tilset baconterningar og litt av tomatane. Lat det surre på svak varme, pisk saman tre egg og ha dei i panna oppå grønsakene og baconet. Øvst legg du urter – ferske eller tørka – og eit lag høvla eller riven ost av kva type du vil, unntatt brunost (!).

Ha på lok og pass varmen, så det ikkje brenn seg. Når omeletten er nesten stivna, brettar du han i to med ein steikespade og serverer han. Berre gudane veit kor mange gonger denne har redda livet mitt. Ikkje at eg trur på dei, men ha ei god helg!

Dagfinn Nordbø er satirikar og tekstforfattar.

post@nordbo.no

Emneknaggar

Fleire artiklar

Ei kvinne får hpv-vaksine.

Ei kvinne får hpv-vaksine.

Foto: Heiko Junge / NTB

Kommentar

Skam i eit sprøytestikk

Dersom regjeringa verkeleg bryr seg om kvinnehelse, kan dei starte med å gje norske barn den beste HPV-vaksinen.

Christiane Jordheim Larsen
Ei kvinne får hpv-vaksine.

Ei kvinne får hpv-vaksine.

Foto: Heiko Junge / NTB

Kommentar

Skam i eit sprøytestikk

Dersom regjeringa verkeleg bryr seg om kvinnehelse, kan dei starte med å gje norske barn den beste HPV-vaksinen.

Christiane Jordheim Larsen

Teikning: May Linn Clement

Ord om språkKunnskap
Kristin Fridtun

«Rørslene me skildrar som vipping, er gjerne større og kjem mindre tett enn dei me omtalar som vibrering.»

Foto: Agnete Brun

LitteraturKultur
Jan H. Landro

Med den monumentale boka Sjøfareren Erika Fatland gitt oss eit uvant, og skremmande, perspektiv på europeisk kolonialisme.

Moss–Horten-ferja er den mest trafikkerte i landet. Skjer det noko uføresett, som då dei tilsette blei tatt ut i LO-streik i fjor, veks køane på begge sider av fjorden.

Moss–Horten-ferja er den mest trafikkerte i landet. Skjer det noko uføresett, som då dei tilsette blei tatt ut i LO-streik i fjor, veks køane på begge sider av fjorden.

Foto: Terje Bendiksby / AP / NTB

ØkonomiSamfunn
Marita Liabø

Ferja, ein livsnerve for mange, er eigd av folk vi ikkje aner kven er, utanfor vår kontroll.

Det blei teater av Brynjulf Jung Tjønns sterke og prislønte diktsamling.

Det blei teater av Brynjulf Jung Tjønns sterke og prislønte diktsamling.

Foto: Den Nationale Scene

Meldingar

Sterkt og poetisk om etnisk utanforskap

Ei enkel, framifrå framsyning om vondskapen som synest å ha bite seg fast i oss.

Jan H. Landro
Det blei teater av Brynjulf Jung Tjønns sterke og prislønte diktsamling.

Det blei teater av Brynjulf Jung Tjønns sterke og prislønte diktsamling.

Foto: Den Nationale Scene

Meldingar

Sterkt og poetisk om etnisk utanforskap

Ei enkel, framifrå framsyning om vondskapen som synest å ha bite seg fast i oss.

Jan H. Landro

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis