I desse dagar når grisen står fjellstøtt i sentrum for nordmannens eksistens, kan det vere hyggjeleg med litt avveksling. Fisk bør du ete minst to gonger i veka – det same gjeld vegetarmat – men kva med ein aldri så liten fugl?

And har dei siste åra blitt lett tilgjengeleg i butikkane, ofte frå lokale norske produsentar og med særs god kvalitet. Og du treng ikkje bale med ein heil fugl – det er meir av eit digert prosjekt for masochistar og andre sjølvplagarar, for det er neimen ikkje enkelt å få alle stykka til å bli møre og saftige. Derfor kan du like gjerne gå for andebryst. Dei er nydelege på smak og ikkje spesielt vanskelege å få til, og dei vert også selde i små pakningar med eitt eller to.

Andekjøt treng som svin litt søtleik og syre for å skine. Nokre lagar saus av plommer og portvin, andre av appelsin, og begge delar er absolutt fantastisk, men mitt tips denne gongen er å bruke ingrediensar mange har i frysaren etter haustsankinga: ein variant av kokkemaestro Bent Stiansens herlege blåbærsaus, som han til vanleg tilrår til reinsdyrbiff, men som fungerer minst like godt til andebryst.

Du startar festen med å lage sausen. Finn fram ei sausegryte og ha oppi to desiliter frosne blåbær pluss ein desiliter kvar av frosne tyttebær og sukker. Når dette godt og vel er på kok, tilset du ein desiliter kvar av raudvin, kraft og vatn. Litt friske urter som finhakka timian eller oregano må til, cirka ei matskei av kvar, men berre ei teskei viss du brukar tørka. Salt og pepre sausen, og la denne velduftande blandinga stå og småputre til ho får tjukk og fin sausekonsistens, noko som vil ta ein dryg times tid.

Medan sausen kokar, snittar du andebrysta i rutemønster med den aller skarpaste kniven din, helst ikkje så djupt at det går ned i kjøtet. Det er lettare å få det til ved å snitte nokre timar på førehand, når dei er halvfrosne. Gni dei godt inn med salt og nykverna svartpepar før steiking. Steik på høg varme, gjerne i grillpanne om du har, med feittsida ned i cirka fem minutt, til skinnet er gyllenbrunt og sprøtt.

Ta vare på feittet, for det spelar ei viktig rolle seinare. Snu brysta og steik på kjøtsida i eit minutt, og set dei så inn i omnen på 180 gradar i fem minutt. Deretter kan du la dei kvile ein lun stad i ein halvtimes tid, i ei form med eit kjøkenhandkle over, så vil dei bli herleg rosasteikte.

Attåt er syrlege eple- og pærebåtar midt i blinken når dei blir steikte i andefeittet. Granny Smith er det soleklare valet av eple steikt på denne måten, men potetbåtar eller småpoteter får òg nydeleg smak. Steik tilbehøyret til det er mørt, og hald det varmt.

Du kan sjølvsagt hoppe over eple og potet, gjesten min denne gong toler det ikkje, men lag gjerne ein sellerirotmos. Del ei halv rot i terningar og kok dei møre, mos og bland inn smør og fløyte. Har du ikkje kraft til blåbærsausen, kan du ta ein smart snarveg ved å lage denne mosen på førehand og så bruke ein desiliter av kokevatnet. Det har mild, fin smak og er proppfullt av vitamin.

Litt grøne saker må til, elles får vi jo fastlegen på nakken. Brokkoli likar eg ikkje (om det ikkje på brasiliansk vis er ettersteikt i kvitlauk, olivenolje og parmesan), og eg siterer så ofte eg kan president George W. Bush, som ved eit høgtideleg middagshøve kraftig proklamerte: «I am the President of the United States, and I don’t eat broccoli!» Men sukkererter, spinat og småasparges er strålande, det same er selskaps­erter eller aspargesbønner. Alle treng kort koke- eller steikjetid og kan lagast i siste minutt.

Skjer andebrysta i tynne skiver og server – då er det fest i stova! Er du heldig, får du litt av det lekre andefeittet til overs. Det kan du setje i kjøleskapet og smørje på rugbrødet ditt til frukost dagen etter – og toppe med skiver av hardkokt egg og ansjos. Velkomen til bords!

Dagfinn Nordbø er satirikar og tekstforfattar.

post@nordbo.no