JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

HistorieFeature

På blankt papir

Oppgåva er enkel. Måndag 25. mars 1957 skal seks regjeringssjefar signere traktaten om European Economic Community (EEC). Dei greier det så vidt.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
SIGNERING, I. Måndagskvelden i 1957 snudde signaturmaktene ryggen til veggen. Der hadde Giuseppe Cesari mellom 1595 og 1640 måla motiv frå legenda om konflikten mellom nabobyane Roma og Alba Longa tusen år tidlegare.

SIGNERING, I. Måndagskvelden i 1957 snudde signaturmaktene ryggen til veggen. Der hadde Giuseppe Cesari mellom 1595 og 1640 måla motiv frå legenda om konflikten mellom nabobyane Roma og Alba Longa tusen år tidlegare.

Kolorert foto: Walter Attenni, EU Audiovisual Service

SIGNERING, I. Måndagskvelden i 1957 snudde signaturmaktene ryggen til veggen. Der hadde Giuseppe Cesari mellom 1595 og 1640 måla motiv frå legenda om konflikten mellom nabobyane Roma og Alba Longa tusen år tidlegare.

SIGNERING, I. Måndagskvelden i 1957 snudde signaturmaktene ryggen til veggen. Der hadde Giuseppe Cesari mellom 1595 og 1640 måla motiv frå legenda om konflikten mellom nabobyane Roma og Alba Longa tusen år tidlegare.

Kolorert foto: Walter Attenni, EU Audiovisual Service

3849
20191206

Forteljingar frå 1900-talet

Ottar Grepstad er tett på folk som forma vår tid.

3849
20191206

Forteljingar frå 1900-talet

Ottar Grepstad er tett på folk som forma vår tid.

Palazzo dei Conservatori ligg høgt og fritt på Capitol i Roma med sin fasade i gult og kvitt forma av Michelangelo. Svartglinsande bilar har svinga opp til Piazza del Campidoglio, skapt i ein leik med renessansens geometri. Svartblanke sko har klakka mot dei 46 marmorstega opp den store trappa, Il Ripano Scalone. Slips i svarte dressar har stega inn på marmorgolvet i den avlange salen. Kl. 18.00 er dei der alle, regjerings- og utanriksministrane frå Frankrike, Vest-Tyskland, Italia, Belgia, Nederland og Luxembourg.

EEC skal bli ein mektig internasjonal institusjon med reglar for det meste. Det tek til med ein som ikkje vil innordne seg. Ministrane skal bruke ein særskild penn, men utanriksminister Joseph Bech frå Luxembourg skriv med sin eigen penn i staden. Det er det minste problemet denne kvelden.

Diplomatar har forhandla om teksten i Brussel, og dokument og kopimaskin blir sende med tog til Roma. På den sveitsiske grensa blir vogna med det historiske dokumentet kopla frå av di gods og passasjerar ikkje kan fraktast med same tog gjennom Sveits. I Milano forsvinn vogna ut av syne.

Då alt endeleg er framme i Roma, oppstår nye problem. Den tids kopimaskinar sprutar gjerne blekk, og det må ein unngå i eit rom dekorert med verk av Rubens. Med hjelp av studentar blir kopieringsarbeidet sett i gang nede i kjellaren, men etter to dagar går studentane til streik. Fukt i rommet gjer at kopiane må leggjast på eit golv til tørk. Dei kopiane fjernar reingjeringsfolka neste morgon fordi dei trur det er søppel. Kopiane er ingen stad å finne. Difor er berre første og siste side på plass ved signeringa. Resten er blanke ark.

Då historia kjem for ein dag under 40-årsjubileet for Romatraktaten i 2007, seier ein russisk diplomat: Dette er for sant. Det er ikkje falskt nok.

Fredag 29. oktober 2004 rullar dei svarte på ny opp Via di San Pietro in Carcere. Regjeringssjefar, no frå 25 land, benkar seg inne i den avlange salen for å signere ei grunnlov for EU. Denne gongen er det ingen blanke ark, men utanfor, i nord og vest, gir mange blanke blaffen i det som står der. Året etter forkastar Frankrike og Nederland framlegget gjennom folkerøystingar med fire dagars mellomrom – i Frankrike seier 55 prosent nei, i Nederland 61 prosent. Fleire sjansar får ikkje Roma. I staden tek arbeidet til med den såkalla Lisboa-traktaten, signert i den portugisiske hovudstaden 13. desember 2007.

Ideen om det som blei EU, fekk si form over lang tid. Alt i 1920 tok den engelske økonomen John Maynard Keynes til orde for ein frihandelsunion, den franske statsministeren var positiv til ein europeisk union i 1929, og i 1943 slo den britiske statsministeren Winston Churchill frampå om Dei europeiske sambandsstatane.

Ingen land har ført krig mot kvarandre etter at dei blei medlemer i EU. Den store indre marknaden har gjort EU til den tredje største økonomien i verda etter Kina og USA. Trass i ein solid overbygning av styrande organ blir det indre demokratiet ein politisk akilleshæl. Det har mykje å seie då Storbritannia i 2017 som første medlemsstat vedtek å melde seg ut.

Det formelle grunnlaget er paragraf 50 i Traktaten om Den europeiske unionen frå Lisboa i 2007. I fleire år er dei åtte setningane i paragrafen om utmelding det som har mest å seie i det store byggverket som EU er blitt. Veke etter veke i 2019 røystar dei folkevalde i London over ulike utvegar i saka, men oppnår lite anna enn å endre House of Commons til House of Votes.

Ottar Grepstad

Ottar Grepstad er forfattar og språk-
og litteraturvitar.

Redigert utdrag frå 1900-talet, Samlaget 2020

Neste veke: H for høgre (1967)

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Palazzo dei Conservatori ligg høgt og fritt på Capitol i Roma med sin fasade i gult og kvitt forma av Michelangelo. Svartglinsande bilar har svinga opp til Piazza del Campidoglio, skapt i ein leik med renessansens geometri. Svartblanke sko har klakka mot dei 46 marmorstega opp den store trappa, Il Ripano Scalone. Slips i svarte dressar har stega inn på marmorgolvet i den avlange salen. Kl. 18.00 er dei der alle, regjerings- og utanriksministrane frå Frankrike, Vest-Tyskland, Italia, Belgia, Nederland og Luxembourg.

EEC skal bli ein mektig internasjonal institusjon med reglar for det meste. Det tek til med ein som ikkje vil innordne seg. Ministrane skal bruke ein særskild penn, men utanriksminister Joseph Bech frå Luxembourg skriv med sin eigen penn i staden. Det er det minste problemet denne kvelden.

Diplomatar har forhandla om teksten i Brussel, og dokument og kopimaskin blir sende med tog til Roma. På den sveitsiske grensa blir vogna med det historiske dokumentet kopla frå av di gods og passasjerar ikkje kan fraktast med same tog gjennom Sveits. I Milano forsvinn vogna ut av syne.

Då alt endeleg er framme i Roma, oppstår nye problem. Den tids kopimaskinar sprutar gjerne blekk, og det må ein unngå i eit rom dekorert med verk av Rubens. Med hjelp av studentar blir kopieringsarbeidet sett i gang nede i kjellaren, men etter to dagar går studentane til streik. Fukt i rommet gjer at kopiane må leggjast på eit golv til tørk. Dei kopiane fjernar reingjeringsfolka neste morgon fordi dei trur det er søppel. Kopiane er ingen stad å finne. Difor er berre første og siste side på plass ved signeringa. Resten er blanke ark.

Då historia kjem for ein dag under 40-årsjubileet for Romatraktaten i 2007, seier ein russisk diplomat: Dette er for sant. Det er ikkje falskt nok.

Fredag 29. oktober 2004 rullar dei svarte på ny opp Via di San Pietro in Carcere. Regjeringssjefar, no frå 25 land, benkar seg inne i den avlange salen for å signere ei grunnlov for EU. Denne gongen er det ingen blanke ark, men utanfor, i nord og vest, gir mange blanke blaffen i det som står der. Året etter forkastar Frankrike og Nederland framlegget gjennom folkerøystingar med fire dagars mellomrom – i Frankrike seier 55 prosent nei, i Nederland 61 prosent. Fleire sjansar får ikkje Roma. I staden tek arbeidet til med den såkalla Lisboa-traktaten, signert i den portugisiske hovudstaden 13. desember 2007.

Ideen om det som blei EU, fekk si form over lang tid. Alt i 1920 tok den engelske økonomen John Maynard Keynes til orde for ein frihandelsunion, den franske statsministeren var positiv til ein europeisk union i 1929, og i 1943 slo den britiske statsministeren Winston Churchill frampå om Dei europeiske sambandsstatane.

Ingen land har ført krig mot kvarandre etter at dei blei medlemer i EU. Den store indre marknaden har gjort EU til den tredje største økonomien i verda etter Kina og USA. Trass i ein solid overbygning av styrande organ blir det indre demokratiet ein politisk akilleshæl. Det har mykje å seie då Storbritannia i 2017 som første medlemsstat vedtek å melde seg ut.

Det formelle grunnlaget er paragraf 50 i Traktaten om Den europeiske unionen frå Lisboa i 2007. I fleire år er dei åtte setningane i paragrafen om utmelding det som har mest å seie i det store byggverket som EU er blitt. Veke etter veke i 2019 røystar dei folkevalde i London over ulike utvegar i saka, men oppnår lite anna enn å endre House of Commons til House of Votes.

Ottar Grepstad

Ottar Grepstad er forfattar og språk-
og litteraturvitar.

Redigert utdrag frå 1900-talet, Samlaget 2020

Neste veke: H for høgre (1967)

Emneknaggar

Fleire artiklar

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Jim Watson / AFP / NTB

Samfunn

Trump ord for ord

Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Jim Watson / AFP / NTB

Samfunn

Trump ord for ord

Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.

Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.

Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.

Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss

BokMeldingar
Odd W. Surén

Orda mellom oss

Sunniva M. Roligheten, Daniel A. Wilondja og Google Translate har saman skrive ein fascinerande tekstkollasj.

Teikning: May LInn Clement

Ord om språkKunnskap
Kristin Fridtun

«Blokk har vore nytta om stabben folk vart halshogne på.»

Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Foto: Ole Berg-Rusten / NTB

Samfunn
Eva Aalberg Undheim

Eit spørsmål om kontroll

I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt
Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis