Dei som har meint at gudedikta i Codex Regius er ordna etter mytologisk rang, har streva med dei to siste dikta, Volundkvedet og Allvismål. Rekkja med gudedikt opnar greitt med skapingsdiktet Voluspå, dinest kjem dikt der Odin, Frøy og Tor står i framgrunnen. Men så, etter Tors-diktet Trymskvedet (el. Trymskvida), kjem Volundkvedet, som ikkje har ein einaste gud på rollelista. Gudebolken endar så med Allvismål, der Tor fretter ut dvergen Allvis. Sidan Volund vert omtala som alvekonge, har nokre løyst seg or floken ved å seia at dei to siste dikta fortel om dei lægste mytologiske skapningane: alvar og dvergar. Men hadde det ikkje vore rimeleg om Allvismål stod saman med dei andre Tors-dikta, og at Volundkvedet stod sist, ved overgangen til heltedikta?

Mange av figurane og motiva i Volundkvedet er kjende frå germanske segner, slik tilfellet òg er med størsteparten av heltedikta. Når me legg til at Volund i mangt vert skildra som eit menneske, skjønar me at det er freistande å flytta diktet over i heltebolken. Det er minst to hakar ved ei slik flytting. For det fyrste har diktaren/redaktøren knytt i hop figurane i heltebolken: I prosastubbane står det at Helge Hjørvardsson og Svåva vert atterfødde som Helge Hundingsbane og Sigrun, og at Helge Hundingsbane er halvbroren til Sigurd Fåvnesbane. Dikta er ordna kronologisk og vert mestsom ei ættesoge. Jamvel om Volundkvedet inneheld ei tilvising til segnene om Sigurd Fåvnesbane (strofe 14), fell diktet utanfor den elles ihopstøypte heltebolken. For det andre er Volund ein mangslungen figur med underlege evner. I den nyaste vitskaplege utgåva av eddadikta heiter det at han minner mest om ein trollmann (Íslenzk fornrit, 2014).

Om me granskar gudedikta som poesi, slik t.d. Mai Elisabeth Berg (2001) har gjort, kan floken få ei anna løysing. Berg les dei to siste gudedikta som speglingar av dei to fyrste, mellom anna fordi dei alle tek føre seg skapande verksemd og tap som kjelde til poesi. Tygg òg litt på versa «sol visste ikkje / kva salar ho åtte» i Voluspå og siste verset i Allvismål: «No skin sol i salen!» Og det er kanskje ikkje slump at Trymskvedet, som står rett før diktet om meistersmeden Volund, sluttar med ordet hamar? («Svá kom Ó¿dins sonr / endr at hamri.»)

Kristin Fridtun

Våren 2017 skriv Fridtun om eddadikt.
E-post: kristin.fridtun@gmail.com