Eg har ofte og stadig oftare tenkt at det hadde vore gunstig om eg kunne ta heile utdanninga mi på nytt. Ikkje fordi eg gjorde det så uvanleg dårleg, men fordi eg, som mange andre born, var stressa og engsteleg og tidvis skrekkslagen med tanke på kva det skulle bli av meg og så bortetter. No når eg er vaksen, og har skjønt at det med å bli noko eller nokon ikkje er som vi blei fortalde at det var, ser eg for meg meg sjølv som langt meir avslappa i klasserommet: Ikkje overdriven kritisk til det læraren sa, men subjektivt til stades, klar for å høyre på læraren og delta med eigne tankar, same kor trivielle og så bortetter.

– Men ikkje heilt tilbake til grunnskolen, kan hende, seier eg til Inga Marte Thorkildsen, skulebyråden frå SV. – Vidaregåande er langt nok tilbake.

Vi sit på ein benk ved Hersleb skule i Herslebs gate i Oslo. Elevane er inne til time. Vi høyrer no og då nokre fjerne lydar, og litt latter.

– Kva huskar du av grunnskolen då, spør Inga Marte.

– Ikkje så mykje. Eg hugsar lange korridorar med tunge ekko. Mørke desembermorgonar med tenning av levande lys. Eg hugsar at vi begynte med engelsk i tredje. Eg hugsar ikkje ein einaste prøve. Det same med ungdomsskulen, eg hugsar ikkje ein einaste prøve, men eg huskar at dei store gutane ville banke meg opp, og at vi tapte finalen i innefotball. Sjølv om vi var det beste laget.

– Sjølvsagt, seier Inga Marte.

– Eller jo, seier eg, og eg må reise meg og setje meg att.

– Eg hugsar ein tentamen på ungdomsskulen, eller ikkje sjølve tentamen, kva fag det var og så vidare, men eg hugsar at læraren vår kom inn i gymsalen kor vi sat, omtrent midtvegs, og ville at vi skulle reise oss frå pultane våre og skrike alt vi klarte. Eit primalskrik, som han sa. Vi skjønte ikkje noko av det, sjølvsagt, men vi var litt forandra då vi sette oss igjen og heldt fram. Kan hende blei prøveresultata betre, kven veit?

– Eit primalskrik er eit skrik av angst og smerte frå eit nyfødd barn, seier Inga Marte.

– Sjeldan passande på tentamen, seier eg.

– Hadde eit primalskrik nett no gjort deg glad, spør eg.

– Eg sparar det til neste møte med embetsverket, svarar ho.

Og vi ler litt. Den store, tomme plassen rundt oss blir plutseleg fylt med elevar. Her kjem dei.

– Hugsar du «Another brick in the wall», spør eg.

– «Hey, teacher, leave those kids alone?» Kan hende ville dei synge «Hey, director of the Education Agency, leave those kids alone», men så fekk dei det ikkje til å passe i melodien?

– Så må vi gjere noko med melodien, seier Inga Marte og ser seg rundt.

Born overalt no. Og støy overalt. Leik. Utdanning i fri utfalding.

Nils-Øivind Haagensen

Nils-Øivind Haagensen er forleggar og forfattar.