Eg sit på hytta og glanar på Kråkstadfjorden, ein av sidefjordane til Oslofjorden, i Råde ved Agnes brygge i Saltnes, for å kunne granske sjøen, himmelen og skogen i alle dei ulike ljosforholda; og akkurat no er overflata på sjøen lett bølgjete, men brått skifter vatnet frå å vere lange, tynnrynka bølgjer til krappe småbølgjer.

No er det skumring, og ljoset glør bak ei sky, og vatnet er ikkje blått, men blankt, skogen på den andre sida av fjordarmen er mørk; over hytta flyg fem tårnseglarar i ein frykteleg fart; skyene over skogen er svakt rosa, formasjonane er litt forvirrande og tynnslørete, to småbåtar køyrer etter kvarandre, som om dei konkurrerer, og retninga til småbølgjene er med eitt komplisert, og eg veit ikkje om det er på grunn av straum i vatnet, eller om det kjem frå dei to småbåtane.

Ein måse landar på vatnet, eg trur det er ein hettemåse, framføre måsen ligg ei markeringsbøye; ho har vore der lenge og ser ut som ein raud ball med ei oppstikkande stong, ho gyngar i bølgjene, utan at ho rører seg av flekken, altså er ho ankra til botnen.

Sola går ned, utan at det blir mørkt, det er skumringa som tek til, og retninga på bølgjene er nordaust; skyene over skogen er stadig rosa og vanskelege å finne ein formasjon ut av; skyene minner ikkje om noko; vassflata er stadig vekk blank med ein blå undertone.

Skogens toppar peikar vekk frå sjøen, ettersom det er vinden som har blåse toppane bakover, men eg kan ikkje sjå om det er lauvtre, nåletre eller ei blanding av begge; eg veit det er eit svaberg i framkant av skogen, sidan det er synleg om dagen, men ikkje nå: sjøen blir meir og meir blå, mørkeblå, eller blankblå, ikkje mørkeblå, men blankblå.

To båtar kjem køyrande, den eine har eit klårt blått ljos på styrbord side, som ei lanterne, den første båten hadde ein mindre båt bak seg, og han hadde ikkje noko ljos; nå verkar sjøen kompakt, som om overflatevatnet kunne ha stivna, det er skumringa som tek til, og eg må lukke vindauget, for det byrjar å bli kaldt.

Dagen etter er sjøen blikkstille, og eg ser at i skogen er det flest nåletre, svaberget er lysegrått; sjøen nærmast skogen har atterskin av skogen; to svartbakar sym eit lite steinkast frå den raude fortøyingsbøya, der er fargen på vatnet ljosblått; det blikstille vatnet rynkar seg svakt før det blir slett; ein kvit småbåt dreg etter seg ei kjølstripe som langsamt breier seg; til sida for det opne kjøkkenvindauget høyrer eg skrattet til ei skjor.

Ein kvit kajakk vert langsamt padla opp langs sjøen – hadde det vore ein kano, hadde eg tenkt på dei store amerikanske flodene; eg blir alltid så romantisk når eg tenkjer på dei amerikanske indianarane, det er noko med kanoane, dei amerikanske skogane og dei veldige avstandane – han skremmer vekk dei to svartbakane som lettar med raske og tunge vengeslag, utan at dei tråkkar på vassflata, som dei ofte gjer for å få luft under vingane; ein sommarfugl stryk forbi kjøkkenvindauget, det er ein kålsommarfugl, rett bak kjem han ein til, dei flyg litt rotete, som om det er ein trekk i lufta, men alt er heilt stille, og vatnet er roleg.

Ein flokk med småfuglar, eg veit ikkje om det er meiser, sporvar eller finkar, ettersom eg ikkje får sjå lenge nok, flyg i ei slags diamantform, den motsette vegen av det lette draget på sjøen som med små bølgjer trekker nordaust, så flyg ei due forbi, mot vatnet, og eg får sjå henne bakanfrå, og ho flyg i ein lang boge med vengene som ho lukkar og opnar, og blir borte inn i ei treklynge av lauvtre, utan at eg kan sjå eit lauvblad som er prega av haust, så er det haust i lufta, og fukt, som om det kjem til å regne.

Fugleflokken dukkar opp på nytt og flyg rett forbi kjøkkenvindauget mitt, og det ser ut som ein flokk med starar; det er starar, for éin har landa på toppen av eit asketre, og før eg veit ordet av det, så flyg han vekk, eg veit heller ikkje kvar resten av flokken tok vegen; ei diger godvêrssky, atterskinet frå skyene gjer vatnet ljosare, har lagt seg høgt over sjøen, og under henne er det ei anna; begge skyene minner om svære julenisseskjegg.

Ute på fjorden går det ein straum heilt oppe i vassflata, som kjølvatnet etter ein båt, men det er ikkje ein båt på vatnet, overflatestraumen ser ut som småplaska regn; plutseleg, som ikkje er plutseleg, det er berre eg som snur meg vekk for å hente meg ein kopp kaffi, er vatnet heilt mørkeblått, og overflatestraumen i midten av vatnet dekker nå heile sjøen, og dei julenisseskjeggete skyene er borte.

Tidleg på kvelden kjem det skodde, liksom det er sjølve kvelden som kjem i det skjulte som skodde, før han pakkar seg ut og blir ein heil kveld som pakkar inn sola, som gløder intenst; sjøen er blank med tynne og tvinna rynker, det er ikkje ein bris på sjøen, og lauvet er heilt stille, til og med ospene er stille, to måsar flyg lågt over vatnet.

Skodda dekker sola, og ho skin med ein ljos og blå tone, skodda er mørk med lange tynne striper, og det som er blankt på sjøen, er også blått; to tårnseglarar kryssar over himmelen og mot skogholtet på mi side, store delar av himmelen over sjøen er mildt ljosblå, så nokre grå sjatteringar som strekker seg mot senit, og sjøen blir delt i to med ein djup blå farge mot mi side av sjøen og ei heilt blank overflate mot den andre sida, så blank at det ikkje minner om vatn; fem gjæser flyg lågt over vatnet; ei av dei kvekkar.

Så blir vatnet på den andre sida nesten kvitt, ikkje som mjølk, men mjølkeaktig med ei blank flate, og heilt ulikt vatnet, som om det ikkje er vatn meir, men slik som Vergil i Æneiden skildrar blikkstille sjø «som langsam marmor», det er ein båt på den blanke sida av vatnet, og eg trur det er ein vaksen mann eller ein vaksen ungdom som står i båten, kanskje han fiskar med stong.

Eg hugsar eg fiska med stong for mange år sidan, saman med far min; ikkje frå ein båt, men frå eit svaberg, og han fekk ein rusk av ei kveite på kroken, og han trudde ikkje sine egne auga og vart heilt tussete, og så djupt nedfor då kveita, etter å ha sumt mot oss, berre snudde, og fiskesnøret vart stramt og vatnet dropa seg av, og med eit høgt, skarpt smell vart kveita borte.

Det kjem ein eim gjennom kjøkkenvindauget, ein av naboane – som ikkje bur i hytter, men i store einebustader, ettersom alle hyttene har blitt einebustader, og strandlinja har dei gitt faen i, allmenn ferdsel er ein truga ferdsel her, dei har teke seg til rette, og eg skjønar ikkje kvar Råde kommune er – har tent på grillen, men det er ikkje tennvæske eg luktar, det er kjøt; så begynner det å blåse, og eg glanar mot sjøen og synest at det har blitt krappe bølgjer, og det regnet eg venta på, kjem som yr, før det dreg seg til og blir meir vêr, som eg håpar, for lyden av plaskande regn er flott, og grilleimen forsvinn, og eg kan lytte etter regnet som kjem mot meg med musesteg, før dei blir stormande steg, og pakkar Agnes inn i ei pen og pynteleg haustskur.

Ole Robert Sunde

Ole Robert Sunde er forfattar og fast skribent i Dag og Tid.