Frå sommaren 1884 til etterjulsvinteren 1888 var Elias Blix kyrkjestatsråd i Johan Sverdrups regjering. Det kom ikkje nye salmar frå denne framleis anonyme kjelda i desse åra. Men frå og med adventstida i 1889 dukka det stadig opp nynorske salmar i vekeavisa Nordmannen, ein meir moderat konkurrent til den stadig meir radikale Fedraheimen. Tekstane er knytte til den næraste søn- eller helgedagen i kyrkje­året. «Kling no, klokka» er ein av dei tidlege; teksten stod første gong på trykk 2. juledag 1889.

Det er tydeleg at nokon hadde ambisjonar om å lage ei heildekkjande landsmålssalmebok. Det er ein offentleg løyndom at «nokon» var professor og statsråd h.v. Elias Blix. Og i 1891 låg boka føre: Fjerde utgåva av Nokre Salmar. Gamle og nye, med 150 nummer som dekkjer heile kyrkjeåret. Etter eitt år og eit regjeringsskifte blei boka offentleg autorisert som salmeboktillegg. Kyrkjelydar som ønskte det, kunne frå 1892 synge salmar på landsmål i den offentlege gudstenesta.

Ein salme har to komponentar: tekst og tone. For «Kling no, klokka» har den fine folkelege tonen som er knytt til salmen, vore ein vesentleg suksessfaktor. Han høver godt til allsong, og han gir stort rom for ulike kunstnarlege utformingar. Men denne tonen var der ikkje i utgangspunktet. I originalpublikasjonen oppgav Blix tonen «Her vil ties, her vil bies». Denne salmen er ikkje i bruk i Noreg lenger, men tonen er i bruk, da til teksten «Påskemorgen slukker sorgen». Folketonen – som til sjuande og sist viser seg å bygge på ein tysk koralmelodi – kom først med i Koralbok for Den norske kirke frå 1926. Koralforskaren Stig Wernø Holter meiner vi truleg har Lars Søraas å takke for denne vellukka koplinga av tekst og tone.

ANDERS ASCHIM

Anders Aschim er professor i religion, livssyn og etikk ved Høgskolen i Innlandet.