Reportasje
Å byggja bruer og sprengja dei
RUKLA: Opptrappinga av Nato-nærværet i Litauen gjev høve til å byggja bruer som ein øver på å sprengja.
Major Stian Stormo, leiar for Noregs motoriserte infanterikompani i Litauen, syner korleis sprengkrafta vil øydeleggja stålbjelkene i brua.
Alle foto: Håvard Rem
I dag skal eg få sjå ei bru gå i lufta – eit bilete av skilnaden på kollektiv og individuell vald. I dei 5000 åra menneska har bygd større bruer, har me rive dei i krig – for å seinka åtak og flukt. Om ikkje anna sprengde dei bruer, nordmenn som i 1940 ikkje var førebudde. Då dei fremste brubyggjarane, romarane, ikkje lenger heldt grensene, øydela dei meisterverka sine.
Men at Nato-styrkar i dag skal sprengja ei Nato-bygd bru, er berre ei øving.
Presidentane
Forsvarsalliansen vert tema når eg om morgonen vitjar Senter for Aust-Europa-studium (EESC), ein tenkjetank på hi sida av elva Neris som renn gjennom Vilnius. På vegen stoggar eg ved rådhuset. Der heng ein plakat med overskrifta: «Er du krigsflykting frå Ukraina?» All nytte av tog og bibliotek er gratis, heiter det, og russisk- og ukrainsktalande psykologar står til teneste.
I rådhuset heng ei utsegn i bronse på veggen: «Vel ein Litauen som fiende, får ein USA som fiende òg.» Her i landet er orda til den 43. amerikanske presidenten, Bush jr., like legendariske som dei til den 35. og 40. –?Kennedys «Eg er ein berlinar» og Reagans «Riv denne muren» (ikkje «Eg er ein hamburgar», som vonde tunger meinte). Høvet var at Bush i november 2002 vitja Litauen med ein munnleg garanti av det slaget søkjarlanda Finland og Sverige får no.
EESC-direktør Linas Kojola, som den gongen var ein tolv år gamal skuleelev i Vilnius, fortel:
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
