Frå Medisinsk museum
1. Maren i myra: Som å velja millom pest og kolera, er enno eit ordtak. På 1800-talet var koleraen ein hard røyndom i Noreg. Takk vere karantene slapp me undan den fyrste bylgja i 1831, men året etter kom han til Drammen, og sidan til Kristiania. Truleg var det ein bøddel som bar smitta med seg til hovudstaden. Næringslivet ville ha fri flyt, og det var uvisst korleis koleraen spreidde seg. Maren i myra er eit tagalt vitnemål om koleraen kring 1850. Ho vart graven opp etter 1900, mesta like heil som dei spadde henne ned.
2. Finsen-apparatet: Tuberkulose, eller tæring, var ei fæl sykje, som diverre ikkje er utrudd i dag heller. Tæringa sette seg i ymse luter av lekamen, jamvel i hud og bein. Den færøyske vitskapsmannen Niels Rydberg Finsen laga eit apparat med ljosstrålar som skulle hjelpa mot tæring. Museet eig eit slikt Finsen-apparat som har vore nytta på Rikshospitalet i si tid. Finsen kan vera ein av fåe nobelprisvinnarar frå Færøyane. Hovudgata i Torshavn er oppkalla etter han.
3. Jarnlunga: Poliomyelitt, stutt sagt polio, råka mange born og unge. Difor kalla somme det barnelamming. Det kom heile farangar. Etter kvart fekk me vaksinar som hindra spreiing av sjukdomen. Dei som ikkje greidde å pusta, kunne liggja inne i ein respiratortank som vart kalla jarnlunga. Det var ikkje mange slike dyre jarnlunger, og dei vart frakta omkring i landet med fly til dei som trong det mest. Jarnlunga på museet kjem frå Massachusetts i Sambandsstatane.
Håvard Tangen
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
1. Maren i myra: Som å velja millom pest og kolera, er enno eit ordtak. På 1800-talet var koleraen ein hard røyndom i Noreg. Takk vere karantene slapp me undan den fyrste bylgja i 1831, men året etter kom han til Drammen, og sidan til Kristiania. Truleg var det ein bøddel som bar smitta med seg til hovudstaden. Næringslivet ville ha fri flyt, og det var uvisst korleis koleraen spreidde seg. Maren i myra er eit tagalt vitnemål om koleraen kring 1850. Ho vart graven opp etter 1900, mesta like heil som dei spadde henne ned.
2. Finsen-apparatet: Tuberkulose, eller tæring, var ei fæl sykje, som diverre ikkje er utrudd i dag heller. Tæringa sette seg i ymse luter av lekamen, jamvel i hud og bein. Den færøyske vitskapsmannen Niels Rydberg Finsen laga eit apparat med ljosstrålar som skulle hjelpa mot tæring. Museet eig eit slikt Finsen-apparat som har vore nytta på Rikshospitalet i si tid. Finsen kan vera ein av fåe nobelprisvinnarar frå Færøyane. Hovudgata i Torshavn er oppkalla etter han.
3. Jarnlunga: Poliomyelitt, stutt sagt polio, råka mange born og unge. Difor kalla somme det barnelamming. Det kom heile farangar. Etter kvart fekk me vaksinar som hindra spreiing av sjukdomen. Dei som ikkje greidde å pusta, kunne liggja inne i ein respiratortank som vart kalla jarnlunga. Det var ikkje mange slike dyre jarnlunger, og dei vart frakta omkring i landet med fly til dei som trong det mest. Jarnlunga på museet kjem frå Massachusetts i Sambandsstatane.
Håvard Tangen
Fleire artiklar
Dei fleste som satsar på eigen solkraftproduksjon, vil gjerne tru at dei bidreg til reduserte utslepp av klimagassar.
Foto: Frank May / NTB
Solkraftproduksjon: «Dei fleste vil vel gjerne tru at dei bidreg til reduserte utslepp av klimagass.»
Ane Barmen er utdanna skodespelar og musikkvitar. Ho har tidlegare skrive to romanar.
Foto: Maria Olivia Rivedal
Ane Barmen skriv med snert og humor og ein bit alvor om sånt som skjer seg.
Teikning: May Linn Clement
Oppbretta brok i bratta
«Å bretta er i grunnen ‘å gjera bratt’, og i norrønt hadde bretta just tydinga ‘reisa opp, reisa seg’.»
Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.
Foto: Nina Djæff
Eit sandkorn i maskineriet
Ole Paus skriv mest om slektsbakgrunn og mindre om artistkarrieren i sjølvbiografien sin, men det forklarar likevel mennesket Ole Paus.
Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.
Foto: Frederik Ringnes / NTB
Husforsikring i hardt vêr
Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?