USA rykkjer nærare borgarkrigVi er nærare midnatt enn vi trudde på dommedagsklokka til USA.I byrjinga av den kalde krigen laga kunstnarkona til fysikaren Alexander
Vi er nærare midnatt enn vi trudde på dommedagsklokka til USA.
Leonard Rieser, som var med på å utvikle den fyrste atombomba, flytter dommedagsklokka fem minutt fram til 23.51 i samband med at India og Pakistan trappar opp den kjernefysiske kappestriden i juni 1998.
Foto: Rich Hein/AP/NTB scanpix
I byrjinga av den kalde krigen laga kunstnarkona til fysikaren Alexander Langsdorf biletet av «dommedagsklokka». Det vart trykt i bladet Bulletin of the Atomic Scientists for å illustrere uroa mange fysikarar, også nokre av dei som hadde vore med på å utvikle atombomba, kjende på: om at ein «teknologiskapt katastrofe» kunne vere skremmande nær. Midnatt på dommedagsklokka tydde kjernefysisk armageddon.
I mange år var det redaktøren for bladet, Eugene Rabinowitch, som bestemte kor visarane på klokka stod. Etter at han var død, tok ein komité over; dei møttest to gonger i året for å stille klokka. Under den kalde krigen kom dei nærast midnatt i åra 1953–59, da dommedagsklokka synte to minutt på midnatt. Vitskapsfolka meinte at åra 1984–87 òg var temmeleg risikable: Klokka synte tre minutt på midnatt fire år på rad.
Dette for å vise kor absurde slike seremoniar er. Utan omsyn til kor mange velrenommerte vitskapsfolk det var som samtykte om dommedagsklokka, er historikarar i dag einige om at den farlegaste augeblinken i den kalde krigen var Cuba-krisa. Men dommedagsklokka stod på sju minutt på midnatt i heile 1962, og gjekk attende til 23.48 året etter.
Illevarslande nok meiner dagens kjernefysikarar at vi no er attende til to minutt på armageddon. (Om du lurer på kor mange av vitskapsfolka i komiteen som slumpar til å vere demokratar, skjønar du kvar eg vil.)
Eg tvilar ikkje på at det ein eller annan stad i akademia er nokon som har det travelt med å klekkje ut ei amerikansk-borgarkrigsdommedagsklokke. Kva dag som helst kjem dei til å offentleggjere henne under overskrifta «To minutt på Fort Sumter». Men kor nær er eigentleg USA den typen gjensidig nedslakting som tok til da styrkane til konføderasjonen opna eld mot det mest kjende fortet i Sør-Carolina i april 1861?
Som eg har hevda i denne spalta tidlegare, vert ein slags kulturell borgarkrig utkjempa på sosiale medium alt no. Med mellomvalet berre ei vekes tid unna vert kulturkrigen meir feberaktig for kvar dag. (Særleg fornøyeleg var den sjølvpiskande fablinga til professoren ved Emory-universitetet som bestemte seg for å kritisere seg sjølv for kjønnsdiskriminerande tankebrotsverk. For han ville kulturrevolusjonen til Mao ha vore ei feststund.)
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
