Ein skulle tru at riggselskapet Seadrill, med John Fredriksen som storeigar, hadde eit heller kjølig forhold til den norske staten. På 2000-talet valde Seadrill, som dei fleste norske riggselskap, å flagge ut til lågskattland, fordi dei ikkje lenger fekk nyte godt av den låge reiarskatten. Fredriksen valde å bli kypriotisk statsborgar i 2006, og tok med seg milliardformuen sin. Han har mellom anna uttalt at han var «møkk lei» av Noreg, og at heimlandet gjorde han sjuk.

Nytta flittig

Men den djupe misnøya med Noreg har ikkje hindra Fredriksen-dominerte selskap som Seadrill i å nytte seg svært flittig av dei norske ordningane for eksportfinansiering. Berre det brasilianske oljeselskapet Petrobras har fått meir i garantiar frå Giek enn Seadrill har. I 2013 åleine gav Giek Seadrill garantiar for 3,3 milliardar kroner for utstyr til tre boreskip som vart bygde i Korea. Desse garantiane er openbert ikkje berre til hjelp for dei norske eksportbedriftene; dei er svært verdifulle for riggselskapa, som opererer i ein risikabel bransje med store svingingar.

Tom kasse

I mange år var Seadrill ei gullkanta forretning, som betalte ut enorme utbyte til aksjonærane. Så seint som i 2014 var dei samla utbyta frå Seadrill på kring 12 milliardar kroner. Så fall oljeprisen bratt, og Seadrill hadde sett av langt frå nok pengar til å kunne handtere krisa som kom. I år etter år hadde selskapet i staden valt å prioritere nyinvesteringar og utbyte. I februar i år skreiv Dagens Næringsliv at Seadrill er tyngd av ei uhandterleg gjeld på 116 milliardar kroner, og kjempar for å overleve.

Krisa i Seadrill inneber at Giek truleg må stå ved garantiane sine, og bruke norske skattekroner for å dekkje opp delar av tapa til det utflagga selskapet. Kor mykje det blir, veit vi ikkje enno. Men den norske staten har jo heldigvis ei djup kjelde å hente pengar frå.

Som konsulentane i Menon Economics skreiv i ei evaluering av Giek i fjor: «Ettersom staten (…) kan øke inntektene gjennom høyere skatter dersom tapene blir store kan statlige garantiinstitutter som Giek påta seg høyere risiko enn private aktører i markedet.»