Andreas Hompland

hompland@online.no

Jublande folk i gatene, fulle barar og fulle hus på konsertar og tribunar – det har vore vår måte å feira mellombels sigrar over koronaen på.

Ingen stad kunne passa betre til det vonleg siste frisleppet enn den mytiske Holmenkollen, skisportens mekka. Nasjonalheilagdomen er ofte innhylla i tåke, men i år blenkte vårsol i bakkane, med lengting, liv og song.

På TV var det vakre bilde av det norskaste nordmenn skal tykkja om, med vaiande flagg – flest norske, men også nokre ukrainske. I naturen var det karneval og folkefest der fyll høyrer med og fører til sivile tap; det er nordmanns vis i nordiske greiner. I løypene blei gladiatorane løfta fram av jubelrop.

NORSKE HELTAR skal ikkje koma lett til det. Dei skal ha møtt motgang, lide, falle og reist seg. Holmenkollen tok avskil med Therese Johaug og fekk to nye i ypparste og rørande helteklasse: Daniel-André Tande og Martin Løwstrøm Nyenget. Den kombinerte Jarl Magnus Rieber hadde vunne over koronaen, men han er liksom litt for suveren i nabolaget.

I det alpine Kvitfjell vann Aleksander Aamodt Kilde for første gong etter alvorlege skader. Kjetil Jansrud la opp, men ikkje på topp. Han blei hylla for lang og tru teneste med dårleg rygg.

THERESE JOHAUG let seg ikkje knekka av dopingdommen det er typisk norsk å meina var urettvis. Ho kom tilbake og vann til den biologiske klokka ringde.

Martin Løwstrøm Nyenget (30) var ein lovande junior som har streva med skadar i mange år, men aldri gitt opp. I vinter sat han aleine i to vekers koronaisolasjon på eit pensjonat i Alpane. Nå vann han den beinharde femmila to dagar etter at faren blei gravlagd.

Daniel-André Tande var klinisk død i fleire minuttar og hadde store ytre og indre skadar etter monsterfallet i skiflygingsbakken i Planica for eit år sidan – ein fatal kongsbergknekk. Ikkje eit ansikt var tørt blant sjåarar, tilskodarar, kommentatorar og konkurrentar då han sigra i Kollen.

SLIKE GUTAR OG JENTER, det vil gamle Noreg ha: best, men på audmjukt vis.

Northug er eit motstykke fordi han fann på fantestykke og var ein slags Larris mellom Vangsgutane. Han var lur og best når det galdt, men også «kaxig». Han tapte si ære med fyllekøyring og ymist anna. Nå er han rehabilitert som TV-ekspert. Mens den store Dæhlie er skatteflyktning i Sveits etter ein mislykka etappe i Bø i Vesterålen.

NOREG KUNNE VINNA tredobbelt på femmila fordi russarane var sende heim i skam. Statsdopinga i Sotsji i 2014 heng framleis over institusjonane, men enkeltutøvarar er tatt til nåde under falskt flagg.

I Holmenkollen var dei pålagde å halda kjeft eller seia at ein ikkje skal blanda sport og politikk. Det gjekk gale då ein uførebudd skiskyttar fekk spørsmål om korleis det var å stilla opp og tevla når landet hans er i krig.

– Kva for ein krig?

– I Ukraina.

– Det er ikkje krig; det er ein redningsaksjon.

Aleksandr Bolsjunov, den russiske bjørnen frå Podyvotje i Brjansk oblast, nær grensa til Ukraina, er ein av dei Putin liker å bli avbilda saman med i sola frå sportsglansen. Etter OL blei han forfremma til kaptein i den russiske nasjonalgarden. Han svarte på raseriet mot hærtakinga av grannelandet med å kle seg i CCCP-drakt.

Eg spår at dersom han skulle dukka opp att i Holmenkollen, vil han bli møtt med cold response.

POLITISKE HELTAR kan også koma og gå, og av og til koma tilbake. Framstegspartiet har eit imponerande rulleblad i så måte. Ropstad kan få tilgjeving i det evangeliske KrF. Giske ligg alltid på lur i Nidaros.

Jonas Støre er kapabel som utanriksminister, som han jo ikkje er. Han leier eit skadeskote parti og ei sprikande regjering.

Den talentfulle Tajik var høgt skatta. Støre hadde tillit til henne til det var for seint å ha tillit. Persen frå ein raud valallianse i Vestland fylke gjorde så energiske forsøk på inkjeseiande tungetale at mark­nadsverdien fall like sterkt som fyllingsgraden i kraftmagasina. Då ho fekk straumsjokk og blei politisk arbeids­ufør, blei ho «forfremmet til saligheten» som arbeids- og inkluderingsminister.

Byråsjefen nektar ikkje for at Støre kan vera god og stor i ord, men han har ikkje den tilsynelatande milde Gerhardsens evne til å skyta når nokon må døy eller setjast i den elektriske stolen. Slik rotnar ei regjering på rot.

IKKJE EIT VONDT ORD om Terje Lien Aasland, den gryteklare kraftmontøren frå dei trauste rekkene på Stortinget. Det må me koma tilbake til, med gjennomtenkte løysingar.

Støre kallar det eit trygt og godt val i ein krevjande situasjon. I vår misnøyes vinter blir Aasland neppe ein kraftfull fornyar. Han er ein linjetrekkar og står sikkert fast på Stoltenbergs nyttårsløfte: «De store kraftutbyggingenes tid er over», men mange bekkar små kan gjera ei stor å. Aasland vil ha hybride omkampar om verna vassdrag, men NB: Det skal vera så varsam utbygging med heilt ny teknologi at det ikkje skal merkast i meir enn i ordi at dei halda den kraftsosialdemokratiske arven i stand.

EUROPA SKAL AVRUSSA seg frå å vera petroholikarar og avhengig av olje og gass frå Putin og oligarkane hans. Noregs bidrag er å pumpa så mykje gass som mogleg så raskt som mogleg, med olje på lasset og fullt oljefond på kjøpet. Då hamnar me i den svarte gryta, med klimaendringar som gjer Holmenkollen og Nordmarka snøfritt om ein generasjon.

Kvar skal me då henta folkehelse og alle heltane frå?

Andreas Hompland er sosiolog og skribent.