Per Anders Todal

peranders@dagogtid.no

«Eit overgrep», sa Wenche Frogn Sellæg til NRK om ryggskadane som tre demente kvinner fekk etter behandling med antipsykotika ved Namsos helsehus. For Sellæg, tidlegare Høgre-politikar, overlege og geriatrikar, no pensjonist, gjorde historia ekstra sterkt inntrykk. Ei av dei sjuke kvinnene var ein tidlegare kollega. Dei jobba saman i ei årrekkje, mellom anna med å få ned bruken av antipsykotika i eldreomsorga.

– No er ho skadd for livet. Ho går skeivt og kan ikkje rette opp nakken lenger. Det var ting som dette vi ønskte å hindre, seier Sellæg til Dag og Tid.

Kunnskapsmangel

Etter at ho forlét Stortinget i 1993, arbeidde Sellæg som overlege i geriatri. I 2000 vart ho seksjonsoverlege ved Namdal sykehus, og ho har vore leiar for Demensrådet i Nasjonalforeningen for folkehelsen. Gjennom 30 år har ho sett det ho meiner er eit skadeleg overforbruk av psykofarmaka i eldreomsorga. Som overlege reiste Sellæg mykje rundt i Nord-Trøndelag med eit tverrfagleg team og snakka om desse emna for dei tilsette ved sjukeheimane.

– Dette handlar om mangel på kompetanse og mangel på personale. Legane vil løyse problema med urolege demenspasientar med medisin, men erkjenner ikkje faren for biverknader. Mange pasientar misser evna til å gå skikkeleg, dei dett og slår seg, og somme får varige skadar, seier Sellæg.

Ho understrekar at desse medisinane ikkje skal vere førstevalet for urolege pasientar.

– Før ein nyttar psykofarmaka, skal ein prøve med andre tiltak. Det kan vere å snakke roleg med pasientane, ta dei med ut og gå ein tur, eller vekkje minne om noko dei er glade i. Men ofte har ikkje dei tilsette tid, dei er for få på jobb og klarer ikkje møte uroa til pasientane.

Bruken av medisinar varierer mykje mellom ulike sjukeheimar, fortel Sellæg.

– Gode, faste tilsynslegar vil ofte slutte å gje medisinane når dei ser pasientane blir verre eller får biverknader. Men det kan vere fleire legar som deler tilsynsansvaret, og da er det ikkje sikkert desse teikna blir tekne alvorleg.

Som fag har geriatrien lenge vore lågt prioritert, både blant legar og blant sjukepleiarar, meiner Wenche Frogn Sellæg.

– Eg har inntrykk av at kunnskapen blant legane har blitt litt betre. Men det er framleis vanskeleg å nå ut med kunnskap. Vi treng eit kompetanseløft i eldreomsorga.