Per Anders Todal

peranders@dagogtid.no

– Vi veit i dag ganske mykje om korleis vindkraftverk påverkar rein, seier Anna Skarin. Ho er professor ved Sveriges lantbruksuniversitet, og er av dei mest sentrale forskarane på tamrein i Norden. Ho var sakkunnig da Frostating lagmannsrett handsama Fosen-saka, og rapporten ho laga om effektane på reinen i Nord-Fosen, vart tillagd stor vekt i saka.

– Studiane som er gjorde av påverknaden frå vindkraftverk på tamreinen, sprikjer ein god del. Kor sikker er kunnskapen om skadeverknadene av vindkraftanlegg?

– Studiane syner at reinsdyr vik unna område med vindkraft. Men kor stor påverknaden er, kan variere. Det kjem an på landskapet, om det er fjell eller skog, det kan variere med årstida og med vêret, og det kan variere over tid. Men det er effektar. Om dyra har alternativ, vel dei heller andre område. Om det er ei halvøy med avgrensa areal, har dei ikkje så mykje val. Så veit vi ikkje heilt effekten på lengre sikt.

– Kan det skje ei tilvenning over tid?

– Vi har ikkje sett slik tilvenning i studiane våre. Men dyra er plastiske og kan gjere ulike avvegingar i ulike årstider. Når det er mykje mygg og brems på sommaren, bryr reinen seg mindre om andre forstyrringar.

– Frostating lagmannsrett la til grunn at områda kring vindparkane på Fosen er tapte som beiteområde. Er dei tapte, eller er dei forringa?

– Området er tapt i den forstand at det ikkje går an å bruke det på same måte som før. Men unnvikingseffekten er oftast ikkje total, og påverknaden blir mindre med avstanden frå anlegga. Områda blir kanskje brukte framleis, men rein som beitar nær turbinar, er urolege, taper beitetid og kan få dårlegare kondisjon. Det kjem òg an på korleis reineigarane brukar området. Om det blir for mykje arbeid med å få reinen til å halde seg i desse områda, kan det hende dei gjev opp.

– Du studerte konsekvensane av vindparkane for Nord-Fosen. Lagmannsretten tok utgangspunkt i at 44 prosent av vinterbeitet på heile Fosen er tapt. Høyrest det rett ut?

– Eg kan berre uttale meg om Nord-Fosen. Der såg vi at før utbygginga brukte nær halve reinflokken område mindre enn fem kilometer frå der vindparken no ligg. Dette området utgjorde 11 prosent av det totale vinterbeitet i Nord-Fosen, så det var ekstra viktig for reindrifta, seier Anna Skarin.