Den veksande sympatien for president Putin i Europa er illevarslande, meiner Bård Larsen, historikar i tankesmia Civita. Han har i mange år vore travel med å studere og kritisere autoritære trekk hos den politiske venstresida, men har dei siste åra skrive vel så mykje om liknande trekk på ytre høgrefløy. «Det skjer en reaksjonær vekkelsesbølge i vesten», skreiv Larsen i Aftenposten i fjor. Omfamninga av Putin er regelen i dei stadig sterkare høgrepopulistiske partia i Europa, påpeika han.

– Mykje med Putin appellerer til den verdikonservative høgresida: vekta han legg på familien og nasjonalstaten, patriotismen og kritikken av liberale elitar. Dette kjenner vi att hos partia langt ute til høgre. Putin har blitt for den ytre høgresida det Sovjetunionen var for den ytre venstresida, seier Bård Larsen.

– Eg har jobba i mange år med den autoritære utglidinga på venstresida. No kjem den autoritære tendensen til syne også på høgresida.

Innvandringsmotstanden har vore drivaren for framgangen til dei nasjonalkonservative lengst til høgre, meiner Larsen.

– Men både på høgre- og venstresida er det misnøye med det liberale Europa og motstand mot marknadsfridom og globalisering. Det er den klassiske hesteskoen, ekstrema møtest. Svermeriet for Putin viser at den viktigaste skiljelina i politikken ikkje er mellom høgre og venstre, men mellom demokratiske og autoritære idear.

Den russiske krigføringa i Syria har òg styrkt Putins posisjon på den europeiske høgresida, meiner Larsen.

– Blant dei nasjonalkonservative lengst til høgre er det ikkje skilnad på jihadisme og islam. Når Russland fører krig mot IS i Syria, er han fiendens fiende, og dermed ein ven.

Larsen er uroleg for framtida til det liberale demokratiet i både Europa og USA.

– Valet av Trump er ein del av dette biletet. Dei politiske institusjonane vi likar å skryte av, er eigentleg ganske svake. Eg er redd det liberale demokratiet kan få skot for baugen, slik det har skjedd i Polen og Ungarn. Det er ikkje slik at alt berre går framover i historia. Om eit fleirtal i befolkninga vil gå bort frå det liberale demokratiet, kva da? Dei held jo val i Russland, Ungarn og Tyrkia. Men korleis er det med rettane til mindretalet, med parlamentet og andre institusjonar?

Misnøyen med demokratiet gjev det autoritære Russland appell, meiner Larsen.

– Det liberale demokratiet er tregt, og det tek lang tid å gjennomføre ting. Dei illiberale vil ha kort veg til handling. Polariseringa kring innvandringsspørsmålet forsvinn ikkje. Eg prøver ikkje å spå om kva veg det går. Men eg er uroleg.