TRANSPORT

ØYVIND NORDLI

OSLO

Det blir absurd når Idar Mo talar om tog, no sist som ein svar på Håvard Rems tog-reportasje. Han jamfører kostnaden for moderne jarnbane med den nytten vi har av toget i dag på det skrale linenettet som finst. Han reknar på kostnader utan å ta med gevinsten. Med auka bruk av tog, blir ein kost/nytte-analyse mykje annleis. Tog er løysinga på kaoset som elles ville vorte rundt Oslo med aukande biltrafikk. På kjøpet får vi betre byutvikling og miljø samstundes som det fører til energisparing og reduserte utslepp av CO2, NOx og svevestøv.

Mo hevdar at tog er meir «... energi- og ressursbrukande samanlikna med alle andre former for transport». Ein motorveg på Austlandet med fire felt, midtrabatt, gjerde og parallell anleggsveg er gjerne 100 meter brei og går delvis gjennom rike jordbruksområde. Dessutan blir gamlevegen liggjande som før, slik at ingenting blir ført attende. Ny jarnbane derimot blir ofte lagt i tunnel, og blir på langt nær så arealkrevjande som ein motorveg. Gamal bane gjennom jordbruksjord kan bli sletta og arealet ført attende til jordbruket. Ein motorveg er ein barriere for viltet, medan ny jarnbane gjev rom for passasje oppå dei mange tunnelane.

Farten på den jarnbana som blir bygd i Noreg i dag, er berre 200–250 km/t som ikkje er høgfartsbane i europeisk forstand, men dette er snøgt nok for norske tilhøve. Om konseptet blir utvida utover i landet, vil reisetida kunne bli to­–tre timar for Oslo–Bergen og Oslo–Trondheim. Toget ville då fange opp både vegtrafikk og flytrafikk – ja, for flytrafikken ville toget praktisk tala gjera «reint bord». Med tog får vi svært energieffektiv transport utan å måtte «eta av bioenergifatet» der det alt er vorte «matmangel». Det viser seg at folk likar toget betre enn andre transportformer, sjølv der anna transport kan konkurrere i tid. Det er hugnad i å reise med tog, så vi kan godt kalle det for eit privilegium. Med rett politikk blir det eit privilegium for dei mange.