JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Ordskifte

Andersens heimstader

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
1361
20180608
1361
20180608

Heimstaddikting

Den som vil skrive omgrepshistorie, kan ikkje gjere det så lett for seg som Anders M. Andersen i sin moralistisk-ideologiske kritikk av omgrepet «heimstaddikting». Tysk idéhistorie tok til litt før det Julius Langbehn gav ut før han døydde i 1907. Den nazi-linja Andersen held seg til, er ei av mange.

I Det nynorske skriftlivet (1987) viser Idar Stegane at omgrepet på tysk skriv seg frå ei Heimatkunstbewegung frå 1890-åra. Den rørsla kom heller ikkje ut av ingenting. Dette handlar om eit av grunnorda i germanske språk, Volk. Frå mellomalderen har dette sett sine spor i alt frå «folkekunst» i europeisk nasjonsbygging og «Volk und Land» under nazismen til den romantisk-autoritære dyrkinga av «folket» i den norske ml-rørsla og «folk flest» i høgreliberalismen. Kulturvitaren Hermann Bausinger er ein av mange som har skrive mykje og viktig om den tyske delen av denne historia.

Kva opphav eit omgrep har, er ikkje nok til å skrive det inn eller ut av historia. Eit omgrep som ein gong var ideologisk ladd, kan omfunksjonerast til noko anna. Nett slik filmregissøren Edgar Reitz gjorde med den store TV-serien Heimat frå 1984, og Idar Stegane gjorde med «heimstaddikting» i 1987. Det Anders M. Andersen no driv på med, høyrer ingen stad heime.

Ottar Grepstad er direktør
i Nynorsk kultursentrum.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Heimstaddikting

Den som vil skrive omgrepshistorie, kan ikkje gjere det så lett for seg som Anders M. Andersen i sin moralistisk-ideologiske kritikk av omgrepet «heimstaddikting». Tysk idéhistorie tok til litt før det Julius Langbehn gav ut før han døydde i 1907. Den nazi-linja Andersen held seg til, er ei av mange.

I Det nynorske skriftlivet (1987) viser Idar Stegane at omgrepet på tysk skriv seg frå ei Heimatkunstbewegung frå 1890-åra. Den rørsla kom heller ikkje ut av ingenting. Dette handlar om eit av grunnorda i germanske språk, Volk. Frå mellomalderen har dette sett sine spor i alt frå «folkekunst» i europeisk nasjonsbygging og «Volk und Land» under nazismen til den romantisk-autoritære dyrkinga av «folket» i den norske ml-rørsla og «folk flest» i høgreliberalismen. Kulturvitaren Hermann Bausinger er ein av mange som har skrive mykje og viktig om den tyske delen av denne historia.

Kva opphav eit omgrep har, er ikkje nok til å skrive det inn eller ut av historia. Eit omgrep som ein gong var ideologisk ladd, kan omfunksjonerast til noko anna. Nett slik filmregissøren Edgar Reitz gjorde med den store TV-serien Heimat frå 1984, og Idar Stegane gjorde med «heimstaddikting» i 1987. Det Anders M. Andersen no driv på med, høyrer ingen stad heime.

Ottar Grepstad er direktør
i Nynorsk kultursentrum.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt
Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt
Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Foto: Ole Berg-Rusten / NTB

Samfunn
Eva Aalberg Undheim

Eit spørsmål om kontroll

I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?

Odd Nordstoga slo gjennom som soloartist i 2004. No har han skrive sjølvbiografi.

Odd Nordstoga slo gjennom som soloartist i 2004. No har han skrive sjølvbiografi.

Foto: Samlaget

BokMeldingar
ArildBye

Ein av oss

Odd Nordstoga skriv tankefullt om livet, ut frå rolla som folkekjær artist.

Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.

Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.

Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB

IntervjuSamfunn
Christiane Jordheim Larsen

Nato-toppen som sa det han tenkte

Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.

Feature

Greske byggjeklossar

Eg dreg til Kreta og lærer om skilnaden på tyske og britiske turistar.

May Linn Clement
Feature

Greske byggjeklossar

Eg dreg til Kreta og lærer om skilnaden på tyske og britiske turistar.

May Linn Clement

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis