Folkemusikk

Anders Kjerland:

Helsing med tonefylgje

Aksent

Hardingfelespelaren Anders Kjerland (1900–1989) frå Granvin i Hardanger var ein av dei fremste spelemennene i sin generasjon. Han medverka på over 100 kappleikar og er dessutan godt dokumentert med 481 slåttar som er tekne opp av NRK.

Men opptaka på denne utgjevinga er henta frå verken kringkastinga eller folkemusikkarkiva. I 1967 gjorde Håvard Kvandal – sambygding og vidgjeten felemakar – opptak av Kjerland med ein Tandberg bandopptakar. Bandet vart sendt som gåve til folkemusikkvenene Lilly og Hans Nestegard i Hallingdal. Utgjevinga opnar med at Kjerland les inn ei julehelsing, og sidan går det slag i slag, mest i springar og rull. Av og til seier spelemannen nokre ord om dei 23 slåttane, som gjerne er i form etter læremeisteren Halldor Meland (1884–1972).

Det har ikkje noko føre seg å vurdera spelet til Kjerland over 50 år etter at opptaket vart gjort. Dessutan er han ein av dei mest vurderte hardingfelespelarane som har levd (kappleiksspelmann som han var), og han har etterkomarar og tidlegare elevar som er høgst oppegåande forvaltarar av den musikalske arven etter Kjerland. Utgjevinga er såleis meir å rekna som eit monument over ein hovding som «alle» i hardingfelemiljøet har eit forhold til, både av det beundrande og kritiske slaget.

Håvard Svendsrud, som sjølv er ein framifrå musikar, og plateselskapet Aksent skal ha stor honnør for atter ein gong å gjera den viktige jobben med å henta fram gamle (og gjerne ukjente) opptak frå arkiv og privatpersonar og gjera dei tilgjengelege for eit større publikum. Også det detaljerte tekstheftet (både på norsk og engelsk) lyt nemnast. Som heilskap er dette ein førsteklasses inngang til kunnskap om denne delen av hardingfelemusikken som framleis pregar mange utøvarar.

Sigbjørn Apeland

Sigbjørn Apeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.