JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Musikk

Ordlause salmar

Bach minner oss på det den nye kvardagen vår vantar.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Sopranen Anna Prohaska syng kantatesatsar av Johann Sebastian Bach (1685–1750) med det tyske barokkensemblet Lautten Compagney.

Sopranen Anna Prohaska syng kantatesatsar av Johann Sebastian Bach (1685–1750) med det tyske barokkensemblet Lautten Compagney.

Foto: Olaf Aue

Sopranen Anna Prohaska syng kantatesatsar av Johann Sebastian Bach (1685–1750) med det tyske barokkensemblet Lautten Compagney.

Sopranen Anna Prohaska syng kantatesatsar av Johann Sebastian Bach (1685–1750) med det tyske barokkensemblet Lautten Compagney.

Foto: Olaf Aue

2922
20210108
2922
20210108

Lytt til artikkelen:

CD

Johann Sebastian Bach:

Bach Redemp­tion

Anna Prohaska, sopran; Lautten Compagney; dir.: Wolfgang Katschner.
Alpha 2020

Då var det der, det fyrste Bach-albumet med koronatema. Sorg, sjukdom og død finst det jo nok av i kantatane hans. Slikt var ein allstadnærverande del av kvardagen til mennesket i barokken, særleg for Bach, som blei foreldrelaus før han var ti år, mista den høgt elska fyrste kona si og ved livsens ende hadde fylgt halvparten av dei 20 ungane sine til grava.

Men sorga til den djupt truande luteranaren var nok annleis enn den dei fleste moderne menneske opplever. Tekstane han valde å tonesetja, syner at han ikkje såg på døden berre som tragedie, men òg som forløysing. Sjølv visste han at han ein dag ville møta sine kjære att i eit rike mykje betre enn vår jordiske verd. Denne innstillinga kjem til uttrykk i gravferdsmusikken hans, der triste mollparti vekslar ledig med gledefylte satsar i dur.

Overtydande

Eg må vedgå at eg var skeptisk då eg las om «Bach Redemption»-prosjektet til Wolfgang Katschner, den luttspelande dirigenten for Lautten Compagney i Berlin. Hadde han kasta seg på koronabylgja for å selja CD-ar? Det å knyta Bachs komposisjonar til konkrete hendingar i dag får ofte noko tvunge ved seg – eg har opplevd nok av lettvinte programmeringar som bomma på den blinken.

Men Katschner overtyder. I lag med sopranen Anna Prohaska har han fått til det mest minneverdige Bach-albumet frå 2020.

Dette har ikkje berre med repertoarsamansetjinga og tolkinga å gjera. Smitteverntiltaka har nemleg sett preg på besetninga og var såleis avgjerande for resultatet. Mest markant er at det firstemmige blandakoret er bytt ut med blåseinstrument. Å høyra slike ordlause salmar er ei påminning om kva som er teke frå oss i den nye kvardagen.

Glissandi

Albumet opnar med «Bete aber auch dabei» frå kantate 115, ein intim, kammermusikalsk arie der sopranstemma snirklar seg med vakker kontrapunktikk i lag med tverrfløyte og cello, akkompagnert av pizzicato-bass, der strykarane plukkar på strengene i staden for å stryka. Når det gjeld Prohaskas songteknikk, merkar me straks eit særdrag som har med intonasjon å gjera: Heilt utan vibrato glir ho inn i tonen nedanfrå, noko me kallar glissando. Om ein likar slikt, er ei smakssak. Det kling svært affektert, og nyttar ein det for ofte, utartar det til manierisme. Det sistnemnde unngår Prohaska heldigvis.

Sluttonen i fyrstesatsen glid direkte inn i neste nummer, «Es ist nichts gesundes an meinem Leibe» («Der er ikkje noko friskt ved lekamen min») frå kantate 25. Med denne ottesame og dissonansfulle korsatsen, der kromatiske songstemmer blir sette opp mot instrumentale hikst frå strykarane, er stemninga for albumet definitivt sett.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Lytt til artikkelen:

CD

Johann Sebastian Bach:

Bach Redemp­tion

Anna Prohaska, sopran; Lautten Compagney; dir.: Wolfgang Katschner.
Alpha 2020

Då var det der, det fyrste Bach-albumet med koronatema. Sorg, sjukdom og død finst det jo nok av i kantatane hans. Slikt var ein allstadnærverande del av kvardagen til mennesket i barokken, særleg for Bach, som blei foreldrelaus før han var ti år, mista den høgt elska fyrste kona si og ved livsens ende hadde fylgt halvparten av dei 20 ungane sine til grava.

Men sorga til den djupt truande luteranaren var nok annleis enn den dei fleste moderne menneske opplever. Tekstane han valde å tonesetja, syner at han ikkje såg på døden berre som tragedie, men òg som forløysing. Sjølv visste han at han ein dag ville møta sine kjære att i eit rike mykje betre enn vår jordiske verd. Denne innstillinga kjem til uttrykk i gravferdsmusikken hans, der triste mollparti vekslar ledig med gledefylte satsar i dur.

Overtydande

Eg må vedgå at eg var skeptisk då eg las om «Bach Redemption»-prosjektet til Wolfgang Katschner, den luttspelande dirigenten for Lautten Compagney i Berlin. Hadde han kasta seg på koronabylgja for å selja CD-ar? Det å knyta Bachs komposisjonar til konkrete hendingar i dag får ofte noko tvunge ved seg – eg har opplevd nok av lettvinte programmeringar som bomma på den blinken.

Men Katschner overtyder. I lag med sopranen Anna Prohaska har han fått til det mest minneverdige Bach-albumet frå 2020.

Dette har ikkje berre med repertoarsamansetjinga og tolkinga å gjera. Smitteverntiltaka har nemleg sett preg på besetninga og var såleis avgjerande for resultatet. Mest markant er at det firstemmige blandakoret er bytt ut med blåseinstrument. Å høyra slike ordlause salmar er ei påminning om kva som er teke frå oss i den nye kvardagen.

Glissandi

Albumet opnar med «Bete aber auch dabei» frå kantate 115, ein intim, kammermusikalsk arie der sopranstemma snirklar seg med vakker kontrapunktikk i lag med tverrfløyte og cello, akkompagnert av pizzicato-bass, der strykarane plukkar på strengene i staden for å stryka. Når det gjeld Prohaskas songteknikk, merkar me straks eit særdrag som har med intonasjon å gjera: Heilt utan vibrato glir ho inn i tonen nedanfrå, noko me kallar glissando. Om ein likar slikt, er ei smakssak. Det kling svært affektert, og nyttar ein det for ofte, utartar det til manierisme. Det sistnemnde unngår Prohaska heldigvis.

Sluttonen i fyrstesatsen glid direkte inn i neste nummer, «Es ist nichts gesundes an meinem Leibe» («Der er ikkje noko friskt ved lekamen min») frå kantate 25. Med denne ottesame og dissonansfulle korsatsen, der kromatiske songstemmer blir sette opp mot instrumentale hikst frå strykarane, er stemninga for albumet definitivt sett.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Jim Watson / AFP / NTB

Samfunn

Trump ord for ord

Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Jim Watson / AFP / NTB

Samfunn

Trump ord for ord

Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.

Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.

Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.

Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss

BokMeldingar
Odd W. Surén

Orda mellom oss

Sunniva M. Roligheten, Daniel A. Wilondja og Google Translate har saman skrive ein fascinerande tekstkollasj.

Teikning: May LInn Clement

Ord om språkKunnskap
Kristin Fridtun

«Blokk har vore nytta om stabben folk vart halshogne på.»

Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Foto: Ole Berg-Rusten / NTB

Samfunn
Eva Aalberg Undheim

Eit spørsmål om kontroll

I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt
Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis