Både vidareføring og brot med tradisjonen er ein del av overleveringa.
FOLKEMUSIKK
Aslak Brimi:
ette’ Lykkja
Ta:lik
For to år sidan gav Ta:lik ut CD-en Gudbrandsdalen. Slåttar frå Lom, med opptak frå NRKs folkemusikkarkiv. Då eg den gongen melde plata i Dag og Tid, var det Ola T. Moløkken (1871–1957) som gjorde mest inntrykk. Og det er nettopp denne spelemannen all musikken på den nye plata til Aslak Brimi (som vart kåra til årets folkemusikar i 2016) er kjelde til.
Medan spelet til Moløkken skilde seg ut frå mange av dei andre spelemennne frå regionen, med si mjuke melodiføring og kroppsleggjorde tonalitet, er det noko meir institusjonelt over spelet på denne plata. Men også her er spelet mjukt og vakkert, og tradisjonstruskapen er ein klingande verdi. Dessutan vert denne verdien språkleg artikulert av Brimi sjølv, som i tekstheftet skriv: «Far min var på si fyrste øving i spelemannslaget i 1955. Det var òg den siste til Ola Moløkken. Tomrommet etter Ola fylte seg etter kvart med nye og dugande spelemenn.»
I kulturforskinga skil ein gjerne mellom «tradisjonalistar», som dyrkar det som vert vidareført etter som tida skrid, og «sosialkonstruktivistar» som hevdar at tradisjon er noko som vert skapt i samtida. Skilnaden mellom lyden av Moløkken og lyden av Brimi, er eit godt døme på at både vidareføring og brot er ein del av traderingsprosessen. Samstundes som ein kjenner att Moløkkens «gamle» spel, dominerer eit perfeksjonistisk speleideal som gjer at dette kling annleis. Men når det er sagt, lyt eg, og alle som lyder på folkemusikkplater, likevel spørja seg om det er spelemåten eller opptaks- og produksjonsteknologien som gjer at me tykkjer dei same melodiane kling ulikt.
Brimi spelar for det meste solo, men det førekjem òg samspel med felekollega Bjørn Kåre Odde, trekkspelar Geir Thorud og Gudbrandsdølenes spelemannslag. Alle desse framføringsformene høyrer med til repertoaret av folkemusikken, slik han er verdsett i Gudbrandsdalen. Og det er framifrå utført, samstundes som det tirrar den kritiske sansen.
SIGBJØRN APELAND
Sigbjørn Apeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
FOLKEMUSIKK
Aslak Brimi:
ette’ Lykkja
Ta:lik
For to år sidan gav Ta:lik ut CD-en Gudbrandsdalen. Slåttar frå Lom, med opptak frå NRKs folkemusikkarkiv. Då eg den gongen melde plata i Dag og Tid, var det Ola T. Moløkken (1871–1957) som gjorde mest inntrykk. Og det er nettopp denne spelemannen all musikken på den nye plata til Aslak Brimi (som vart kåra til årets folkemusikar i 2016) er kjelde til.
Medan spelet til Moløkken skilde seg ut frå mange av dei andre spelemennne frå regionen, med si mjuke melodiføring og kroppsleggjorde tonalitet, er det noko meir institusjonelt over spelet på denne plata. Men også her er spelet mjukt og vakkert, og tradisjonstruskapen er ein klingande verdi. Dessutan vert denne verdien språkleg artikulert av Brimi sjølv, som i tekstheftet skriv: «Far min var på si fyrste øving i spelemannslaget i 1955. Det var òg den siste til Ola Moløkken. Tomrommet etter Ola fylte seg etter kvart med nye og dugande spelemenn.»
I kulturforskinga skil ein gjerne mellom «tradisjonalistar», som dyrkar det som vert vidareført etter som tida skrid, og «sosialkonstruktivistar» som hevdar at tradisjon er noko som vert skapt i samtida. Skilnaden mellom lyden av Moløkken og lyden av Brimi, er eit godt døme på at både vidareføring og brot er ein del av traderingsprosessen. Samstundes som ein kjenner att Moløkkens «gamle» spel, dominerer eit perfeksjonistisk speleideal som gjer at dette kling annleis. Men når det er sagt, lyt eg, og alle som lyder på folkemusikkplater, likevel spørja seg om det er spelemåten eller opptaks- og produksjonsteknologien som gjer at me tykkjer dei same melodiane kling ulikt.
Brimi spelar for det meste solo, men det førekjem òg samspel med felekollega Bjørn Kåre Odde, trekkspelar Geir Thorud og Gudbrandsdølenes spelemannslag. Alle desse framføringsformene høyrer med til repertoaret av folkemusikken, slik han er verdsett i Gudbrandsdalen. Og det er framifrå utført, samstundes som det tirrar den kritiske sansen.
SIGBJØRN APELAND
Sigbjørn Apeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Utvalsleiar Line Eldring leverer NOU-rapporten om EØS-avtalen til utanriksminister Espen Barth Eide (Ap).
Foto: Terje Pedersen / NTB
Kva er alternativet til EØS-medlemskap?
Anna Kleiva er forfattar og omsetjar.
Foto: Privat
Anna Kleiva er ny diktskribent i Dag og Tid
«Eg ser fram til å arbeida meir med einskilde dikt frå ulike forfattarar.»
Sofi Oksanen er av dei forfattarane som har fått flest prisar i Norden. Bøkene hennar er omsette til 46 språk. Biletet er frå bokmessa i Wien i 2022.
Foto: Nicola Montfort / Wikimedia Commons
Vald mot kvinner som våpen
Sofi Oksanen ønskte å skrive ei bok som er tilgjengeleg for vanlege lesarar, som kan lesast utan kart og utan at ein treng følgje krigsnyhenda dag for dag. At essayet Putins krig mot kvinner skulle bli så skremmande, såg ho ikkje heilt for seg.
For Balázs Orbán, som er politisk rådgjevar for statsministeren, er jobben å halda fast ved dei langsiktige måla til regjeringa mellom alle dei mindre og større oppgåvene i kvardagen.
Foto frå heimesida til Orbán Balázs i regjeringa
Verda ifølgje Orbán
BUDAPEST: I ei ny bok fortel ideologen til Viktor Orbán korleis Ungarn vil utfordra den liberale verdsordninga. Weekendavisen har møtt han.
Gjengkrim – ein varsla katastrofe
Det går knapt ein dag utan grove valdshendingar i Oslo. Bak står gjengar og mektige kriminelle nettverk som har vakse fram dei siste ti åra.
Papiravisa