Electronica

Holly Herndon:

PROTO

4AD / Playground

Korleis høyrest songrøysta til maskinen ut? Det kan du få svar på om du lyttar til PROTO, det nye albumet til den eksperimentlystne artisten Holly Herndon, der Spawn, ein «nyfødd maskinintelligens», har fått ein eigen plass i det vesle ensemblet hennar.

Spawn prosesserer lyd og syng med, og på to av spora på albumet får du høyre korleis ho (Herndon brukar sjølv kvinnelege pronomen i omtalen av Spawn) så å seie vert trent opp, og tek nye steg mot ei eiga røyst, ei famling som (i alle fall i mine øyre) får noko underleg vakkert over seg.

Teknofuturistisk

PROTO er ei utgiving i vår tid, ikkje berre fordi ho høyrest så oppdatert teknofuturistisk ut, men også fordi ho løftar fram fleire av dei presserande spørsmåla om forvaltninga vår av planeten og naturressursane. «Extreme Love» verkar, med ei forteljande barnerøyst, som ein slags framtidsmeditasjon i møtet med den antropocene epoken, utan at det vert så dystopisk som ein kunne frykte.

Den siste tida har eg tenkt ein del på korleis manipulasjon av menneskerøysta vert nytta som estetisk verkemiddel i musikken. Lambchops album av året, der Kurt Wagner utforskar vidare kva bruken av autotune kan tilføre hans eigen variant av americana, førte meg nok ein gong tilbake til fleire av platene til Brian Eno og vidare til den islandske komponisten Jóhann Jóhannssons verk.

På «Odi et Amo», opningssporet på Englabörn (2002), gjer Jóhannsson, som diverre gjekk bort i fjor i ein alder av 48 år, bruk av ei kontrastrik, vakker og interessant samansmelting av element: Over ein strykekvartett framfører ein tenor eit dikt som den romerske poeten Catullus skreiv til elskaren Lesbia. Den lyse røysta deklamerer dei originale linene på latin – tittelfrasen tyder noko slikt som «eg hatar og eg elskar» – men verselinene får passere gjennom ein vokoder og dermed finn ein ny sci-fi-elegi form.

Kreativ nytenking

Herndon får til noko av det same med «Canaan», der Spawn heng med på ein a cappella med røter i keltisk songtradisjon. PROTO er i det heile ei oppvisning i kreativ nytenking rundt kva musikk kan vere, og korleis han kan bli til. Eg har lytta mykje til sporet «Fear, Uncertainty and Doubt» utan heilt å kunne forstå korleis det har vorte til – før eg las i eit intervju at det vi høyrer, er Herndon sjølv som syng gjennom eit sjølvutvikla system som blandar ulike livsformer med det digitale. «Eg kan synge gjennom planter», fortalde ho The Guardian nyleg. PROTO viser at det framtidige utfaldar seg her og no, i det notidige, om du berre kan få auga – og øyra – opp for det.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar og fast musikkskribent i Dag og Tid.