Lytt til artikkelen:

CD

J. Rutter, W. Ballet, S. Scheidt mfl.:

Christmas Night. Carols of the Nativity

The Cambridge Singers; City of London Sinfonia; dir.: John Rutter. Collegium 2020

CD

Sweelinck, Sheppard, G. Gabrieli mfl.:

Sacred Treasures of Christmas

The London Oratory Schola Cantorum; dir.: Charles Cole. Hyperion 2020

Den engelske korklangen er noko for seg sjølv. Sjølv om kora er temmeleg store, har både tonen og artikulasjonen ein særeigen klåre ved seg. Ofte er det òg ei utsøkt likevekt mellom stemmene, der dei i høgt lægje – tenorane og sopranane – ikkje får dominera heilskapen. Eg innbiller meg at dette idealet kan førast attende til den engelske gutekortradisjonen. I gutekor vil jo toppstemma, altså den mjuke, sylvskimrande gutesopranen, sjeldan dominera lydbiletet på same måte som vaksne, kvinnelege sopranar gjerne gjer.

Det er sjølvsagt ikkje slik at alle engelske kor strevar etter dette klangidealet. Men dei to kora som står bak julealbuma me her skal drøfta, innfrir i alle høve forventningane til engelsk særpreg. Albuma skil seg frå kvarande både i besetning og i repertoar: På det fyrste syng eit blandakor – stundom akkompagnert av orkester – gamal og ny julemusikk på engelsk. Det andre albumet er reint a capella, med eit gutekor som framfører renessansemusikk til latinsk tekst.

Blandakor

Christmas Night. Carols of the Nativity er namnet på The Cambridge Singers’ album, der repertoaret spenner over seks hundreår. Som opning får me ein svingande 1800-talsversjon av In dulci jubilo, 1300-talssongen me kjenner som «Eg synger jolekvad». Dei yngste komposisjonane er av dirigenten John Rutter, som grunnla dette koret i 1981. Det mest kjende stykket hans på plata er Nativity Carol frå 1963, som han òg har skrive teksten til. Orgelakkompagnementet i originalversjonen er her arrangert for orkester og blir spelt med ovstor innleving av City of London Sinfonia. Det slår meg kor konservativ denne typen engelsk kormusikk er, for når det gjeld harmonikk og dissonansbruk, har ikkje mykje endra seg sidan Johannes Brahms sysla med same besetning for 150 år sidan. Stykket læt vakkert – veldig vakkert – så vakkert at eg berre orkar nyta slikt ved juletider.

Betre balanse mellom søtt og syrleg har eitt anna av Rutter-verka, There is a flower. Dette a capella-stykket frå 1985 faldar seg faktisk ut som ein blome, byrjande med ein enkel og naiv sopransolo, fylgd av slanke kvinnestemmer utan bass, før mannsstemmene kjem til og opnar det heile harmonisk.

Gutekor

Sacred Treasures of Christmas heiter det andre albumet, der The London Oratory Schola Cantorum under dirigenten Charles Cole syng gregorianske koralar og kunstferdig vokalpolyfoni frå 1500- og 1600-talet. Utan å vita det har du kanskje høyrt dette katolske gutekoret før, for dei syng mellom anna i ein av Harry Potter-filmane.

Repertoaret er delt i tre, med musikk for jul, for trettande dag jul (også kalla epifani eller Kristi openberringsdag) og for kyndelsmesse 2. februar. Opningssporet er ein kraftsalve: Nederlendaren Jan Pieterzoon Sweelincks (1562–1621) Hodie Christus natus est («I dag er Kristus fødd») byrjar med utrop i dei djupe mannsrøystene, og med stadig veksling mellom ulike rytmar kjem utøymd glede til uttrykk. Denne iveren går visst litt over styr for gutesopranane, som stundom intonerer dei høgaste tonane smått falskt (for lågt). Men slike «blåtonar» er det ikkje mange av på dette fine albumet, som elles byr på det edlaste av engelsk renessansemusikk.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.