Ambient

John Foxx:

The Arcades Project

Metamatic

Pop/ambient

David
Sylvian & Stephan Mathieu:

Wandermüde

Grönland

Ei gate kan leie den flanerande inn i ei svunnen tid, skriv Walter Benjamin i første bandet av Passasjeverket: «For ham er hver gate fordums.» Det var Paris den tyske filosofen og kulturteoretikaren vandra rundt i, i lyset frå gasslyktene, som han meinte kasta eit tvitydig lys på brusteinen.

Ein av dei mange som har funne inspirasjon i essayistikken, samla i den storarta, fragmentariske, ufullendte tekstmassen som utgjer Passasjeverket, som ligg føre i to flotte norske omsetjingar på Vidarforlaget (2017, ved Arild Linneberg, Janne Sund og fleire), er artisten og multikunstnaren John Foxx (eigentleg Dennis Leigh, f. 1948). Denne våren er han aktuell med The Arcades Project.

Assosiativt

Den som går lenge nok i gatene, og helst utan mål, kjem i ein rus, skreiv Benjamin, i eit av utdraga som har vorte sett saman under tittelen «Flanøren» (sitata er frå Linnebergs omsetjing).

Kanskje dreier det seg om at ein gir seg over til ein tilstand der ein lèt seg overvelde av den assosiative krafta som bur i sjølve tilværet, idet ein vandrar rundt i bylivet og er ein del av ei stor menneskeleg rørsle – som ein likevel er utanfor, og ser inn i.

Komposisjonane til Foxx – dempa, pianobaserte, laust melodiske passasjar – manar fram det assosiative, men utan uro eller rastløyse.

Å lytte til musikken medan ein tek seg fram i urbane omgivnader, gjer noko med blikket, og kanskje det er slik det benjaminske spelar sterkast inn, i kjensla av at rommet rundt ein er lada av det som har vore.

Uavslutta

Tilbake i sitt eige rom kan vandraren gjerne søkkje saman, fullstendig utmatta, skriv Benjamin.

Å vere trøytt av for mykje vandring har sitt eige ord på tysk: Wandermüde (kjent mellom anna frå songsyklusen «Vier Letzte Lieder» (1948) av Richard Strauss). Ikkje rart at Stephan Mathieu valde tittelen då han tok tak i David Sylvians Blemish (2003) og gjorde sin vri på materialet.

Wandermüde kom i 2012, men er no ute på vinyl, med eit bonusspor. Utgivinga har faktisk på sett og vis opphav i Punkt-festivalen i Kristiansand i 2011, der Sylvian høyrde kva som skjedde med albumet han laga saman med Holger Czukay, Plight and Premonition (1988), når Mathieu fekk boltre seg med musikken. Blemish var ei stram, naken og nesten bister utgiving, medan Wandermüde er full av mjuke klangar. I likskap med Foxx’ komposisjonar kjennest dei lada av vandrarens opne blikk, dei har noko uavslutta over seg – som Benjamins lause refleksjonar. Det er berre å få på seg høyretelefonane og finne vegen ut i gatene.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar og fast musikkskribent i Dag og Tid.