JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

MusikkMeldingar

Fri som fuglen

Telemanns franske kantateårgang er fantasifullt instrumentert.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Georg Philipp Telemann (1681–1767). Utsnitt av koparstikk frå kring 1745.

Georg Philipp Telemann (1681–1767). Utsnitt av koparstikk frå kring 1745.

Georg Philipp Telemann (1681–1767). Utsnitt av koparstikk frå kring 1745.

Georg Philipp Telemann (1681–1767). Utsnitt av koparstikk frå kring 1745.

3005
20240419
3005
20240419

CD

Georg Philipp Telemann:

Französischer Jahrgang 1714/1715 Vol. 2

Gutenberg Soloists; Neu­meyer Consort; dir.: Felix Koch. CPO 2022

CD

Georg Philipp Telemann:

Französischer Jahrgang 1714/1715 Vol. 3

Gutenberg Soloists; Neumeyer Consort; dir.: Felix Koch. CPO 2024

Det er eit mammutprosjekt, det vokalensemblet Gutenberg Soloists og orkesteret Neumeyer Consort no er i gang med. Dei spelar inn alle dei 72 verka i Telemanns «franske kantateårgang», som er eit fullstendig sett kyrkjemusikk med stor besetning mynta på alle sundagane og helgedagane i kyrkjeåret 1714–1715 (kyrkjeåret byrjar fyrste sundagen i advent). Telemann komponerte heile 20 slike kantateårgangar. Kring 1400 kantatar er bevarte, men truleg laga han over 1700.

Mange av kantateårgangane har skildrande namn. Grunnen til at denne blir kalla fransk, er at Telemann i alle kantatane nyttar stiltrekk frå fransk musikk: franske ornament, franske danserytmar, franske blåseinstrument, songlege resitativ som nesten kling som ariar, og prektige, danseaktige korsatsar av typen hans samtidige kjende frå fransk opera. Orkesteret er også større enn vanleg, med éi ekstra bratsjstemme, slik skikken var i Frankrike. Dette gjev fyldigare strykarklang med større vekt på mellomstemmene.

Unge songsolistar

Alle albuma i serien er dobbelt­album. Volum 2 kom i forfjor, og no i april blei volum 3 sleppt. Neumeyer Consort byr på framifrå orkesterspel og instrumentalsolistar; treblåsarane er spesielt dyktige. Karakteristisk for Gutenberg Soloists (koret har tolv songarar, som også syng ariane og resitativa) er at her er mest berre pur unge songarar.

Dirigenten Felix Koch har tydelegvis gjort eit poeng av at alle skal få prøva seg som songsolistar, og difor er det stor klangleg avveksling. Teknisk lyt det seiast at solistprestasjonane er noko varierande. Hjå somme merkar ein at dei er ferske i faget, men dei fleste gjer det godt, og alle har frisk og ungdommeleg røyst.

Fuglekvitter

Rik avveksling byr også komposisjonane på, som minner meir om J.S. Bachs kyrkjekantatar enn noko anna eg har høyrt av Telemann. Instrumenteringa er fantasifullt og intelligent tilpassa songtekstane, som er poetiske omdiktingar av bibeltekstar.

Spesielt bit eg meg merke i kantaten Weichet fort aus meiner Seele (Vik bort frå sjela mi), nærare bestemt satsen «Hier fliegen Vögel hin» (Hit flyr det fuglar, vol. 3, CD 1, spor 3). Sopranen syng her ein enkel og roleg melodi, med eit like enkelt bassakkompagnement. Det spesielle er dei to blokkfløytene som kvitrar vilt i høgste register – eit fuglekvitter som kling meir som natur enn kultur, for rytmane krasjar med kvarandre og melodiane er eigentleg ganske kaotiske. Med dette er det som om komponisten vil seia oss: Mennesket syng etter reglar. Men fuglande, dei treng ikkje halda seg til nokon menneskeskapt regel.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

CD

Georg Philipp Telemann:

Französischer Jahrgang 1714/1715 Vol. 2

Gutenberg Soloists; Neu­meyer Consort; dir.: Felix Koch. CPO 2022

CD

Georg Philipp Telemann:

Französischer Jahrgang 1714/1715 Vol. 3

Gutenberg Soloists; Neumeyer Consort; dir.: Felix Koch. CPO 2024

Det er eit mammutprosjekt, det vokalensemblet Gutenberg Soloists og orkesteret Neumeyer Consort no er i gang med. Dei spelar inn alle dei 72 verka i Telemanns «franske kantateårgang», som er eit fullstendig sett kyrkjemusikk med stor besetning mynta på alle sundagane og helgedagane i kyrkjeåret 1714–1715 (kyrkjeåret byrjar fyrste sundagen i advent). Telemann komponerte heile 20 slike kantateårgangar. Kring 1400 kantatar er bevarte, men truleg laga han over 1700.

Mange av kantateårgangane har skildrande namn. Grunnen til at denne blir kalla fransk, er at Telemann i alle kantatane nyttar stiltrekk frå fransk musikk: franske ornament, franske danserytmar, franske blåseinstrument, songlege resitativ som nesten kling som ariar, og prektige, danseaktige korsatsar av typen hans samtidige kjende frå fransk opera. Orkesteret er også større enn vanleg, med éi ekstra bratsjstemme, slik skikken var i Frankrike. Dette gjev fyldigare strykarklang med større vekt på mellomstemmene.

Unge songsolistar

Alle albuma i serien er dobbelt­album. Volum 2 kom i forfjor, og no i april blei volum 3 sleppt. Neumeyer Consort byr på framifrå orkesterspel og instrumentalsolistar; treblåsarane er spesielt dyktige. Karakteristisk for Gutenberg Soloists (koret har tolv songarar, som også syng ariane og resitativa) er at her er mest berre pur unge songarar.

Dirigenten Felix Koch har tydelegvis gjort eit poeng av at alle skal få prøva seg som songsolistar, og difor er det stor klangleg avveksling. Teknisk lyt det seiast at solistprestasjonane er noko varierande. Hjå somme merkar ein at dei er ferske i faget, men dei fleste gjer det godt, og alle har frisk og ungdommeleg røyst.

Fuglekvitter

Rik avveksling byr også komposisjonane på, som minner meir om J.S. Bachs kyrkjekantatar enn noko anna eg har høyrt av Telemann. Instrumenteringa er fantasifullt og intelligent tilpassa songtekstane, som er poetiske omdiktingar av bibeltekstar.

Spesielt bit eg meg merke i kantaten Weichet fort aus meiner Seele (Vik bort frå sjela mi), nærare bestemt satsen «Hier fliegen Vögel hin» (Hit flyr det fuglar, vol. 3, CD 1, spor 3). Sopranen syng her ein enkel og roleg melodi, med eit like enkelt bassakkompagnement. Det spesielle er dei to blokkfløytene som kvitrar vilt i høgste register – eit fuglekvitter som kling meir som natur enn kultur, for rytmane krasjar med kvarandre og melodiane er eigentleg ganske kaotiske. Med dette er det som om komponisten vil seia oss: Mennesket syng etter reglar. Men fuglande, dei treng ikkje halda seg til nokon menneskeskapt regel.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.

Fleire artiklar

Foto: Baard Henriksen

LitteraturKultur

Sorg og sjølvutsletting

Kva kan djup, djup sorg gjere med eit menneske? I den nye romanen sin freistar Terje Holtet Larsen gi nokre svar.

Jan H. Landro

Foto: Baard Henriksen

LitteraturKultur

Sorg og sjølvutsletting

Kva kan djup, djup sorg gjere med eit menneske? I den nye romanen sin freistar Terje Holtet Larsen gi nokre svar.

Jan H. Landro
Kunnskapsminister Kari Nessa Nordtun (Ap) la nyleg fram ei stortingsmelding for 5. til 10. trinn i grunnskulen. Der opnar ho for eit ordskifte om språkfaga i ungdomsskulen.

Kunnskapsminister Kari Nessa Nordtun (Ap) la nyleg fram ei stortingsmelding for 5. til 10. trinn i grunnskulen. Der opnar ho for eit ordskifte om språkfaga i ungdomsskulen.

Foto: Lise Åserud / NTB

Samfunn
Christiane Jordheim Larsen

Språkfag i spel

Kunnskapsministeren vil gje fleire elevar høve til å velje arbeidslivsfag. Lærarar åtvarar mot å la det gå på kostnad av språkopplæringa.

Joaquin Phoenix spelar hovudrolla som Joker.

Joaquin Phoenix spelar hovudrolla som Joker.

Foto: Warner Bros. Discovery

FilmMeldingar
Håkon Tveit

Dyster dobbeldose

Denne runden med Jokeren ber det same mørket med nye tonar.

I hamnebassenget om lag her lét Dia í Geil seg døype grytidleg ein kald oktobersøndag for snart 150 år sidan. Det var starten på vekkinga som gjorde Brø¿rasamkoman til eit livskraftig samfunn som framleis styrer mykje på Færøyane.

I hamnebassenget om lag her lét Dia í Geil seg døype grytidleg ein kald oktobersøndag for snart 150 år sidan. Det var starten på vekkinga som gjorde Brø¿rasamkoman til eit livskraftig samfunn som framleis styrer mykje på Færøyane.

Alle foto: Hallgeir Opedal

ReportasjeFeature
Hallgeir Opedal

Om Gud og lausriving

Siste dag i oktober i 1880 lét Dia í Geil seg døype i hamnebassenget i Tórshavn, og etter det skulle Færøyane aldri bli det same.

Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.

Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.

Alle foto: Håvard Rem

UtanriksSamfunn

Det blonde reservatet

PALM BEACH: Krig og folkevandring verkar inn på alle vestlege val. Eit amerikansk presidentval kan verka andre vegen òg.

Håvard Rem
Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.

Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.

Alle foto: Håvard Rem

UtanriksSamfunn

Det blonde reservatet

PALM BEACH: Krig og folkevandring verkar inn på alle vestlege val. Eit amerikansk presidentval kan verka andre vegen òg.

Håvard Rem

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis