Bok
Mektig historisk roman
Olga Tokarczuk løftar religionsstiftaren Jakob Frank og slepper han i fritt fall.
Olga Tokarczuk fekk Nobelprisen i litteratur i 2018. Ho fekkprisen Man Booker International same året, som første polske forfattar.
Polske Olga Tokarczuk (f. 1962) fekk Nobelprisen i litteratur for 2018 (utdelt i 2019), delt med austerrikaren Peter Handke. Til grunn for tildelinga låg eit forfattarskap som starta på 1990-talet med titlar som Gammeltida och andra tider (1996) og Daghus, natthus (1998), seinare kom Løperne (2007) og Før plogen din over de dødes knokler (2009), før ho i 2014 gav ut Jakobsbøkene, som står som hovudverket i forfattarskapet.
No ligg denne romanen føre på norsk i ein kraftprestasjon av ei omsetjing ved Julia Aagenæs Wiedlocha – romanen er på over 900 sider, og det tok sju år å fullføre arbeidet. Omtrent like lang tid brukte Tokarczuk på å skrive verket.
Opplysningstida
Tittelen er eit nikk til 1700-talet og opplysningstida, og i si fulle lengd er han slik: «Jakobsbøkene eller den store reisen over syv grenser, gjennom fem språk og tre store religioner, ikke medregnet de små. * Fortalt av de døde, ferdigstilt av forfatteren ved hjelp av konjekturer, beriket av mangehånde bøker samt understøttet av fantasien, som er menneskets største naturgitte gave. * Til ihukommelse for lærde, ettertanke for medborgere, kunnskap for lekmenn og adspredelse for melankolikere.» I tillegg er pagineringa omvend og eit nikk til bøker skrivne på hebraisk.
Hovudhandlinga startar i 1752 og ebbar ut i 1790-åra, men har samtidig tynnare trådar gjennom heile 1800-talet og 1900-talet fram til og med andre verdskrigen. I sentrum står den karismatiske religionsstiftaren og opportunisten Jakob Frank (1726–1791), ein jøde som bryt med den tradisjonelle jødedommen og søker eit religiøst fundament i ei sameining av det jødiske, det islamske og det kristne for å stå imot verdas undergang og dermed grunnlegge evig liv.
Jakob Frank erklærte seg som ein ny messias som stod over verdslege lovar og normer, og derifrå kunne ein praktisere fri seksuell omgang, også homofili. Alt skulle delast likt, også eigedom, og denne anarkistiske tanken hoppa mange austeuropeiske jødar på i håp om eit betre liv. Den som forsynte seg best, var Jakob Frank som etter å ha konvertert til katolisismen i regi av ein massedåp, fekk innpass hos adelen og i keisarfamilien og kunne hente ut store rikdommar til seg sjølv, samtidig som «hele denne messianske bevegelsen er en slags utførlig og kompleks måte å få penger ut av godtroende jøder på», som det blir sagt etter Franks død i 1791. Det er noko kjent med det heile.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
