JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

LitteraturMeldingar

«Me hadde tri sermerkte lærarar i Ulvik i min ungdom.»

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen

Teikning: May Linn Clement

Teikning: May Linn Clement

2217
20241025
2217
20241025

Kvar veke trykkjer vi eit utdrag frå Olav H. Hauges Dagbok 1924–1994, Samlaget 2000.

22. november 1956

Siste vika har eg vore i eit fælt humør. Forkjøling, svimmel. Og sjølvsagt har det ikkje vorte gjort noko. Korkje ute eller inne.

Av andre ting som eg kan ha hug å nemna er at eg har lese Bøddelen av Lagerkvist. Ein visjon kunde ein kalle det, tvo psykiske tidsbilete, der han, bøddelen i den raude kappa, symboliserar det styggaste i mannehugen, å slå i hel alle som ikkje trur og tenkjer som du. Til slutt segjer han sin profeti: menneskja vil koma til å øydeleggja seg sjølv, og det einaste som er att etter dei er skarprettarsverdet. Øverland har sett um boki og han kan slikt.

Når eg las denne boki av Lagerkvist, kom eg til å tenkja på at eg har sjølv vore inne på same tanken, og kven lyt ikkje det, i ei slik tid?

Dagbladet har ein diskusjon. «Kejsaren och poeten», eit høyrespel av Werner Aspenstrøm gjekk i kringkastingi i kveld. Godt. Framifrå. Ekte svensk. Tanketungt. Men poetisk og vakkert, vakkert som mykje av svenske dikt. Fylt av friske merkelege bilete.

Når vert du fri? Når skal du byrja dikta, det vil segja skriva dikt berre um det sviv deg, det som er vakkert? Når? Mykje av norske dikt er so gråe, so tunge, kanskje fordi vilkåri er so fatigslege.

Lærarar. Me hadde tri sermerkte lærarar i Ulvik i min ungdom. Av dei var V. den som eg har størst vyrdnad for. Alle var intelligente og dugande menn, det veit alle, men V. skilde millom det som var noko, og det som ikkje var noko, millom vesentlig og uvesentlig som det heiter på riksmål, det gjorde ikkje dei andre. Og det er sjeldan å møta slike menn, dei er fåe; eg meiner det merkar skilnaden millom «the superior» og det vanlege evnenivå. Ikkje alle skynar dette.

Denne evna merkte òg all undervisningi hans. Hjå dei andre var ikkje linor. Har ikkje ein lærar evne til å skilja millom det som er noko og det som ikkje er noko, har han heller ikkje respekt for det som er noko, og kan heller ikkje vera nokon god lærar. Serleg gjeld dette soga. V. er ein slik mann som skilde millom det som er noko og det som ikkje er noko. Difor var det meining og linor i sogeundervisningi hans.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Kvar veke trykkjer vi eit utdrag frå Olav H. Hauges Dagbok 1924–1994, Samlaget 2000.

22. november 1956

Siste vika har eg vore i eit fælt humør. Forkjøling, svimmel. Og sjølvsagt har det ikkje vorte gjort noko. Korkje ute eller inne.

Av andre ting som eg kan ha hug å nemna er at eg har lese Bøddelen av Lagerkvist. Ein visjon kunde ein kalle det, tvo psykiske tidsbilete, der han, bøddelen i den raude kappa, symboliserar det styggaste i mannehugen, å slå i hel alle som ikkje trur og tenkjer som du. Til slutt segjer han sin profeti: menneskja vil koma til å øydeleggja seg sjølv, og det einaste som er att etter dei er skarprettarsverdet. Øverland har sett um boki og han kan slikt.

Når eg las denne boki av Lagerkvist, kom eg til å tenkja på at eg har sjølv vore inne på same tanken, og kven lyt ikkje det, i ei slik tid?

Dagbladet har ein diskusjon. «Kejsaren och poeten», eit høyrespel av Werner Aspenstrøm gjekk i kringkastingi i kveld. Godt. Framifrå. Ekte svensk. Tanketungt. Men poetisk og vakkert, vakkert som mykje av svenske dikt. Fylt av friske merkelege bilete.

Når vert du fri? Når skal du byrja dikta, det vil segja skriva dikt berre um det sviv deg, det som er vakkert? Når? Mykje av norske dikt er so gråe, so tunge, kanskje fordi vilkåri er so fatigslege.

Lærarar. Me hadde tri sermerkte lærarar i Ulvik i min ungdom. Av dei var V. den som eg har størst vyrdnad for. Alle var intelligente og dugande menn, det veit alle, men V. skilde millom det som var noko, og det som ikkje var noko, millom vesentlig og uvesentlig som det heiter på riksmål, det gjorde ikkje dei andre. Og det er sjeldan å møta slike menn, dei er fåe; eg meiner det merkar skilnaden millom «the superior» og det vanlege evnenivå. Ikkje alle skynar dette.

Denne evna merkte òg all undervisningi hans. Hjå dei andre var ikkje linor. Har ikkje ein lærar evne til å skilja millom det som er noko og det som ikkje er noko, har han heller ikkje respekt for det som er noko, og kan heller ikkje vera nokon god lærar. Serleg gjeld dette soga. V. er ein slik mann som skilde millom det som er noko og det som ikkje er noko. Difor var det meining og linor i sogeundervisningi hans.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Teikning: May Linn Clement

KommentarSamfunn
Halvor Tjønn

Tid for realitetsorientering

Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt
Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis