Almodóvar vender tilbake
Med Smerte og ære har fargeklatten Pedro Almodóvar laga sin beste film på mange år.
Filmregissøren Salvador Mallo (Antonio Banderas) saman med Mercedes (Nora Navas).
Foto: Manolo Pavón / Norsk Filmdistribusjon / El Deseo
Drama
Regi: Pedro Almodóvar
Smerte og ære
Med: Antonio Banderas, Penelope Cruz
Salvador Mallo (Banderas), hovudpersonen i Pedro Almodóvars nye film, er ein eldre, litt matlei filmskapar. Han bur i eit stilreint, herskapeleg husvære i Madrid. Der har han isolert seg frå omverda, på grunn av dels kroppslege smerter, dels psykologiske. Framfor å jobbe med nye prosjekt har Salvador begynt å mimre om fortida og barndommen.
Med ein visuelt distinkt stil – sterke fargar og kitschelement, for å nemne noko – og tilbakevendande tema og motiv, har spanske Pedro Almodóvar fargelagt internasjonal film sidan debutfilmen (1980). Medan Spania vakna til live etter det undertrykkande Franco-regimet, starta Almodóvar frigjeringsprosjektet sitt: å lage film om dei skranglete typane i samfunnet, anten dei er kvinner på randa av nervøst samanbrot eller homofile og transseksuelle.
Personleg
Ein Almodóvar-film kjennest alltid personleg. Men Smerte og ære er nok det næraste han har vore ei samansmelting av eige liv og fiksjon. Det er openbert at filmen har klare sjølvbiografiske trekk – ein aldrande, homofil regissør i Madrid. Fortolka av Antonio Banderas blir karakteren Salvador Mallo også ein eigen figur. Banderas er strålande i rolla: komisk, melankolsk og nostalgisk, gjerne i éi og same scene.
Som i alle Almodóvar-filmar er plottet vanskeleg å gjengi utan å gå for mange vegar. På sitt beste, som her, evnar regissøren å dra handlinga i fleire retningar, men likevel snøre det elegant saman. Den finstemte rytmen gjer at filmen berre skjer med deg. Smerte og ære er ein meditasjon over aldring der humor og tristesse er uløyseleg knytte saman. I ei hysterisk scene sniffar Salvador kokain medan han snakkar i telefonen med ein fullsett kinosal som nettopp har sett Sabor, Salvadors åttitalsklassikar. I ein annan lekker montasje erkjenner Salvador at han ber til Gud når han har mykje smerte, men blir ateist så fort smerta avtar.
Melodramatikaren
Almodóvar elskar melodrama, men dei siste filmane hans har mangla ein emosjonell kjerne. Her treffer han blink. Ei barndomsskildring fortald i tilbakeblikk viser oppveksten til den unge Salvador på landsbygda. Den dominerande og eigenrådige mora (Cruz) har store forventingar til sonen. Vi får også dei første innblikka i kjensler og lyster som er vanskelege å forstå. Vi får høyre historia om ein tapt kjærleik, men også om kjærleiken til filmmediet, som i Salvadors ord er det som «gir livet meining». Den vakre sluttscena med ein finurlege metatvist illustrerer dette betre enn noko.
Sondre Åkervik
Sondre Åkervik er frilans kulturjournalist og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Drama
Regi: Pedro Almodóvar
Smerte og ære
Med: Antonio Banderas, Penelope Cruz
Salvador Mallo (Banderas), hovudpersonen i Pedro Almodóvars nye film, er ein eldre, litt matlei filmskapar. Han bur i eit stilreint, herskapeleg husvære i Madrid. Der har han isolert seg frå omverda, på grunn av dels kroppslege smerter, dels psykologiske. Framfor å jobbe med nye prosjekt har Salvador begynt å mimre om fortida og barndommen.
Med ein visuelt distinkt stil – sterke fargar og kitschelement, for å nemne noko – og tilbakevendande tema og motiv, har spanske Pedro Almodóvar fargelagt internasjonal film sidan debutfilmen (1980). Medan Spania vakna til live etter det undertrykkande Franco-regimet, starta Almodóvar frigjeringsprosjektet sitt: å lage film om dei skranglete typane i samfunnet, anten dei er kvinner på randa av nervøst samanbrot eller homofile og transseksuelle.
Personleg
Ein Almodóvar-film kjennest alltid personleg. Men Smerte og ære er nok det næraste han har vore ei samansmelting av eige liv og fiksjon. Det er openbert at filmen har klare sjølvbiografiske trekk – ein aldrande, homofil regissør i Madrid. Fortolka av Antonio Banderas blir karakteren Salvador Mallo også ein eigen figur. Banderas er strålande i rolla: komisk, melankolsk og nostalgisk, gjerne i éi og same scene.
Som i alle Almodóvar-filmar er plottet vanskeleg å gjengi utan å gå for mange vegar. På sitt beste, som her, evnar regissøren å dra handlinga i fleire retningar, men likevel snøre det elegant saman. Den finstemte rytmen gjer at filmen berre skjer med deg. Smerte og ære er ein meditasjon over aldring der humor og tristesse er uløyseleg knytte saman. I ei hysterisk scene sniffar Salvador kokain medan han snakkar i telefonen med ein fullsett kinosal som nettopp har sett Sabor, Salvadors åttitalsklassikar. I ein annan lekker montasje erkjenner Salvador at han ber til Gud når han har mykje smerte, men blir ateist så fort smerta avtar.
Melodramatikaren
Almodóvar elskar melodrama, men dei siste filmane hans har mangla ein emosjonell kjerne. Her treffer han blink. Ei barndomsskildring fortald i tilbakeblikk viser oppveksten til den unge Salvador på landsbygda. Den dominerande og eigenrådige mora (Cruz) har store forventingar til sonen. Vi får også dei første innblikka i kjensler og lyster som er vanskelege å forstå. Vi får høyre historia om ein tapt kjærleik, men også om kjærleiken til filmmediet, som i Salvadors ord er det som «gir livet meining». Den vakre sluttscena med ein finurlege metatvist illustrerer dette betre enn noko.
Sondre Åkervik
Sondre Åkervik er frilans kulturjournalist og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Smerte og ære er ein meditasjon over aldring der humor og tristesse er uløyseleg knytte saman.
Fleire artiklar
Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.
Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss
Orda mellom oss
Sunniva M. Roligheten, Daniel A. Wilondja og Google Translate har saman skrive ein fascinerande tekstkollasj.
Teikning: May LInn Clement
«Blokk har vore nytta om stabben folk vart halshogne på.»
Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.
Foto: Ole Berg-Rusten / NTB
Eit spørsmål om kontroll
I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?
Odd Nordstoga slo gjennom som soloartist i 2004. No har han skrive sjølvbiografi.
Foto: Samlaget
Ein av oss
Odd Nordstoga skriv tankefullt om livet, ut frå rolla som folkekjær artist.
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.