JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

Spansk sommar

Ikke gråte er eit meisterleg familiedrama frå den spanske borgarkrigen.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Den franske forfattaren Lydie Salvayre.

Den franske forfattaren Lydie Salvayre.

Foto: Ulf Andersen

Den franske forfattaren Lydie Salvayre.

Den franske forfattaren Lydie Salvayre.

Foto: Ulf Andersen

3280
20180810
3280
20180810

Roman

Lydie Salvayre:

Ikke gråte

Solum/Bokvennen

Den spanske borgarkrigen (1936–1939) var på mange måtar opptakten til 2. verdskrigen, der kampen stod mellom demokrati og diktatur, mellom politisk mangfald og einsretting, mellom rettsstaten sine prinsipp og barbariet. Samtida såg dette, og tusenvis reiste til Spania for å forsvare republikken mot Francos militærkupp – mellom andre rundt 300 nordmenn. Mange profilerte intellektuelle reiste også, til dømes George Orwell, Ernest Hemingway, André Malraux og vår eigen Nordahl Grieg, og Lydie Salvayre lener seg tungt mot Georges Bernanos’ polemiske meisterverk Les Grands Cimetierères sous la lune (1938), der han tar eit rasande oppgjer med den katolske kyrkja si velsigning av krigsbrotsverka til Franco-sida.

I Ikke gråte tar Salvayre lesaren med til ein liten spansk landsby der mora voks opp, og ho flettar elegant saman mora si historie, Bernanos’ vitnesbyrd og eigne notidige refleksjonar. Slik etablerer ho både eit makro- og eit mikronivå gjennom heile teksten. Forteljinga er i hovudsak lagd i munnen til den 90-årige Montse, mora som etter 70 år i Frankrike framleis slit med å uttrykkje seg presist på fransk og derfor strør om seg med spanske ord og uttrykk. Røysta hennar er gebrokken, gjerne vulgær og folkeleg, treffsikker og slagkraftig, sarkastisk og ironisk, frekk og direkte i karakteristikkane av eigen familie, kyrkja og den borgarlege familien ho blir gifta inn i. Dette er fint ivaretatt av omsetjaren Gøril Eldøen gjennom ei ordliste over ti sider.

Eit kløyvd samfunn

Forteljinga er lagd til sommaren 1936. Broren José, lausarbeidar for rike jordeigarar, vender heim som agitator og anarkist, og på kort tid vinn han tillit i landsbyen. Men han får også fiendar, spesielt kommunisten Diego, og fiendskapen mellom anarkistar og kommunistar svekkjer den republikanske sida i borgarkrigen. Det heile endar tragisk.

Før soga kjem dit, opplever Montse som bråmoden 15-åring den store kjærleiken og den grenselause fridommen i Barcelona, som er styrd av anarkistane. Her møter ho ein franskmann som er undervegs til fronten for å slutte seg til dei internasjonale brigadane. Dei får ei natt saman før Montse vender heim til landsbyen – gravid. For å unngå skamma gjeld det å finne ein ektemann, og Montse inngår eit fornuftsekteskap med Diego, fienden til broren.

Salvayre leverer eit nært og levande tidsbilde av spansk landsbyliv der alt har stått stille i hundrevis av år, og der avgrunnen mellom fattig og rik pregar kvardagen. Den knuande makta kyrkja har over sinn og tanke, kvinneundertrykkinga, mannssjåvinismen, det bakstrevarske i ord og handling, alt dette som definerer det beståande, alt dette som opprøret blir retta mot, er skildra med klårleik og substans, og etter å ha lese boka kjenner ein glede over at Solum forlag har eit så vake blikk mot det som rører seg utanfor landets grenser.

Ikke gråte er Lydie Salvayres første bok på norsk. Romanen kom ut i Frankrike i 2014 og fekk den prestisjetunge Goncourtprisen same året.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Roman

Lydie Salvayre:

Ikke gråte

Solum/Bokvennen

Den spanske borgarkrigen (1936–1939) var på mange måtar opptakten til 2. verdskrigen, der kampen stod mellom demokrati og diktatur, mellom politisk mangfald og einsretting, mellom rettsstaten sine prinsipp og barbariet. Samtida såg dette, og tusenvis reiste til Spania for å forsvare republikken mot Francos militærkupp – mellom andre rundt 300 nordmenn. Mange profilerte intellektuelle reiste også, til dømes George Orwell, Ernest Hemingway, André Malraux og vår eigen Nordahl Grieg, og Lydie Salvayre lener seg tungt mot Georges Bernanos’ polemiske meisterverk Les Grands Cimetierères sous la lune (1938), der han tar eit rasande oppgjer med den katolske kyrkja si velsigning av krigsbrotsverka til Franco-sida.

I Ikke gråte tar Salvayre lesaren med til ein liten spansk landsby der mora voks opp, og ho flettar elegant saman mora si historie, Bernanos’ vitnesbyrd og eigne notidige refleksjonar. Slik etablerer ho både eit makro- og eit mikronivå gjennom heile teksten. Forteljinga er i hovudsak lagd i munnen til den 90-årige Montse, mora som etter 70 år i Frankrike framleis slit med å uttrykkje seg presist på fransk og derfor strør om seg med spanske ord og uttrykk. Røysta hennar er gebrokken, gjerne vulgær og folkeleg, treffsikker og slagkraftig, sarkastisk og ironisk, frekk og direkte i karakteristikkane av eigen familie, kyrkja og den borgarlege familien ho blir gifta inn i. Dette er fint ivaretatt av omsetjaren Gøril Eldøen gjennom ei ordliste over ti sider.

Eit kløyvd samfunn

Forteljinga er lagd til sommaren 1936. Broren José, lausarbeidar for rike jordeigarar, vender heim som agitator og anarkist, og på kort tid vinn han tillit i landsbyen. Men han får også fiendar, spesielt kommunisten Diego, og fiendskapen mellom anarkistar og kommunistar svekkjer den republikanske sida i borgarkrigen. Det heile endar tragisk.

Før soga kjem dit, opplever Montse som bråmoden 15-åring den store kjærleiken og den grenselause fridommen i Barcelona, som er styrd av anarkistane. Her møter ho ein franskmann som er undervegs til fronten for å slutte seg til dei internasjonale brigadane. Dei får ei natt saman før Montse vender heim til landsbyen – gravid. For å unngå skamma gjeld det å finne ein ektemann, og Montse inngår eit fornuftsekteskap med Diego, fienden til broren.

Salvayre leverer eit nært og levande tidsbilde av spansk landsbyliv der alt har stått stille i hundrevis av år, og der avgrunnen mellom fattig og rik pregar kvardagen. Den knuande makta kyrkja har over sinn og tanke, kvinneundertrykkinga, mannssjåvinismen, det bakstrevarske i ord og handling, alt dette som definerer det beståande, alt dette som opprøret blir retta mot, er skildra med klårleik og substans, og etter å ha lese boka kjenner ein glede over at Solum forlag har eit så vake blikk mot det som rører seg utanfor landets grenser.

Ikke gråte er Lydie Salvayres første bok på norsk. Romanen kom ut i Frankrike i 2014 og fekk den prestisjetunge Goncourtprisen same året.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Salvayre leverer eit nært og levande tidsbilde av spansk landsbyliv der alt har stått stille i hundrevis av år.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Foto: Paal Audestad

BokMeldingar

Ho som får ting til å skje

I Jægtnes’ fantasifulle soge går fakta og fiksjon opp i ein medrivande heilskap.

Hilde Vesaas

Foto: Paal Audestad

BokMeldingar

Ho som får ting til å skje

I Jægtnes’ fantasifulle soge går fakta og fiksjon opp i ein medrivande heilskap.

Hilde Vesaas
Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Jim Watson / AFP / NTB

Samfunn

Trump ord for ord

Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Jim Watson / AFP / NTB

Samfunn

Trump ord for ord

Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis