DIKT

Morten Wintervold:

Byen byen babyen

Cappelen Damm

I fjor haust rykte ein litteraturkritikar i Dagbladet ut og åtvara om barselbølgja som heldt på så skylje inn over samtidslitteraturen. Morten Wintervolds dikt i Byen, byen, babyen har ein tydeleg fødselshorisont, her handlar det om fødsel, foreldreskap, barn og byen. Dikta traskar altså ikkje berre rundt i det aller næraste, i barselbobla.

I dikta gjer utanverda seg sterkt gjeldande, og verda veks i fleire retningar, utover til snøskavlane, brøytebilane, til dei «glir over et kuskjell». Kuskjelet er elles ein organisme som kan verte hauggamal, opp til fire–fem hundre år. Det nyfødde livet fornyar altså verda, men gjer oss også merksam på at ho er gamal og sårbar. Under gleda over den nyfødde murrar uroa, trugsmålet om øydelegginga av verda. Både klimakrisa og farfarens død er signal som varslar om alle tingas ibuande veikskap.

Vekslande tone

No treng ein ikkje alltid stire seg blind på temaet, for fyrst og fremst dreier det seg om å skrive godt. Og det gjer Wintervold, som både skaper tankevekkande bilete og store spenn, der dikta utvunge panorerer frå ei brystpumpe til den trekkfuglen som reiser lengst av alle, raudnebbterna. Poeten kan også trykke til og uttrykkje seg direkte: «Virkeligheta/ er ikke mer banal enn at alternativet er lik null.»

Til liks med at dikta held saman fleire perspektiv, vekslar tonen i dei. Nokre liner tøffar seg og utladar dei store kjenslene, medan andre rører seg i det nære, ømme registeret. Det verkar til dømes som ei klar devaluering når poeten jamfører fødselen med andre hendingar: «fødselen sammenfaller med et utbedringsarbeid i gata/ og farfars dødsleie.»

Fleire perspektiv

Linjeføringa til Wintervold er særeigen og fin, det er som om linene tilsynelatande har noko vilkårleg og springande over seg. Slik flimrar dei, men samstundes inkorporerer og speglar dei fleire perspektiv. Ei line kan til dømes verte omgjeven av to andre, der lina både avsluttar ein periode og startar ein heilt ny. Slik inngår same line i to skilde krinslaup.

Ei rekkje motiv vender attende og vert varierte i diktboka. Ein finn mangfelte referansar til himmelretningar og til instrument som peilar posisjonar. Og det finst nesten alltid vêr i dikta, som minner ein om utanverdas eksistens. Dei fjerne krinslaupa er menneskebarnet heilt avhengig av, ja, i tillegg til den nære foreldreomsorga.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.