Roman

Atle Hansen:

Maria møy

Wigestrand

Atle Hansen har gitt ut bøker i vel 20 år, og når han no er ute med bygdekrimen Maria møy, rundar han samtidig 20 titlar. Det meste er barne- og ungdomsbøker, men han skriv også for vaksne, og eg minnest med glede debutromanen Sargasso, der han skildrar eit vestnorsk lokalsamfunn i spennet mellom tradisjon og modernitet.

I årets bok vender forfattaren Jo Havn tilbake til staden der han voks opp, eit lite vestnorsk kystsamfunn prega av oppdrettsnæring, fisketurisme og anna verksemd basert på austeuropeisk arbeidskraft, eit kjøpesenter, ein kafé og ein pub i eit nedlagt slakteri. Målet med reisa er å finne inspirasjon til ein ny roman, og Maria møy blir ståande som sluttprodukt.

Kriminalgåte

Jo Havn påstår at han har fortrengt det meste av oppveksten, men etter kvart dukkar det opp episodar og relasjonar frå fortida som framleis ligg og gneg i sinnet, og kjem til overflata i møte med folk han har kjent for lenge sidan. I sentrum står ungdomskjærasten Maria med kallenamnet møy, men ho er ikkje meir møy enn at ho som tenåring får dottera Ada. Seinare går Maria i hundane og døyr som narkoman.

Fleire kjenningar frå før i tida har slått seg opp og lever som småkongar i bygda med inntekter frå så vel lovleg som ulovleg verksemd, og når ein av dei druknar i småbåthamna, får politiet interesse for saka. Samtidig driv Jo Havn si eiga etterforsking basert på samtalar, nettsøk og turar i nærområdet, og han forstår fort at det skjer litt av kvart nattestid.

Men bortanfor kriminalgåta er romanen ei fin miljøskildring av ein tradisjonell kystkultur i oppløysing. Berre restar er tilbake av limet som heldt samfunnet saman – omgangsformene, talemåtane, gjestfridommen og bygdesladderen, slik at alle veit alt om alle. Ein treng ikkje overvakingskamera i ei bygd med folk som Marta og Peder.

Erkjenningsreise

Jo Havns reise til oppveksten er både ei erkjenningsreise og ei sjølvgransking. Han forstår etter kvart at han har levd på ei løgn og at han er ansvarleg for eigne handlingar frå langt tilbake.

Maria møy er ein velskriven og velkomponert roman. Kanskje er personskildringa noko sjablongprega, kanskje er det for mykje kaffi og vaflar, kanskje for mange middagsinvitasjonar, kanskje for mykje røyking på verandaen, for mykje vin i glaset, men alt dette har sin sjarm, og Hansens intensjon er meir å underhalde enn å skrive ein djuptloddande erkjenningsroman.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.